Hz. Muhammed (sav) iman, ibadet, muamelat ve ahlâk konuları başta olmak üzere toplumsal hayata dönük birçok alanda ilk İslâm toplumuna yön veren etkin bir liderlik örnekliği ortaya koymuştur. Süreç içerisinde çeşitli ihtiyaç durumlarında ortaya çıkan idari, adli, askeri ve ilmi alanlarda bazı görevlendirmeler yapmış ve çeşitli istihdam alanları oluşturmuştur. Kendi dönem ve koşullarını göz önünde tutarak geliştirdiği görevlendirme anlayışına Kur’an’ın idare ve yönetim hususlarındaki perspektifini de katarak belirli kriterlerin gözetildiği bir liyakat ilkesi ortaya koymuştur. Onun liderlik tarzı ve liyakat ilkesi adalet, yetenek, tecrübe, akl-ı selim ve ahlâk üzerine bina edilmiştir ve bu özellikler aynı zamanda onun liderlik mirasının temelini oluşturmuştur.

Bu kapsamda araştırmada genç sahâbîler örnekliğinde ve liyakat bağlamında Hz. Peygamber’in “şahsiyet inşası” konusu üzerinde durulmaktadır. Özellikle idari, adli, askeri ve ilmi alanlarda genç sahâbîlere yaptığı görevlendirmeler araştırmanın kapsamını oluşturmaktadır. Hz. Muhammed’in genç sahâbîlerin şahsiyetli bireyler olarak yetişmesi için yaptığı faaliyetler nelerdir? Şahsiyet, liyakat ve vazifelendirme ilişkisi arasında ne tür bir bağ kurmuştur? Şahsiyet ve liyakati göz önünde bulundurarak genç sahâbîlere ne tür görevler vermiştir? Mekke’de Dârülerkam’ın ve Medine’de Mescid-i Nebevî’nin genç sahâbîlerin liyakat kazanımı ve şahsiyet inşasındaki rolü nedir? Medine’de Hz. Muhammed tarafından hayata geçirilen muâhâtlaşmanın genç sahâbîlerin şahsiyet inşasına nasıl bir etkisi olmuştur? soruları çalışmanın problematiğini içermektedir. Bu ve benzeri sorular çerçevesinde, Hz. Muhammed’in liderliğinde temayüz eden şahsiyet modelinin ve yönetimin temel ilkesi olan liyakat esasının, erken dönem İslâm tarihinden günümüze yansımalarının ortaya koyulması amaçlanmaktadır.

Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak odak noktaları itibarıyla araştırma, “Hz. Peygamber’in Şahsiyet İnşasında Liyakatin Temel Unsurları” ve “Genç Sahâbîlerin Şahsiyet İnşasında Mekân, Eğitim-Öğretim ve Sosyal Çevre Boyutu” başlıklarıyla iki ana başlıktan oluşmaktadır. Konuyla ilgili mevcut literatür göz önünde bulundurularak ilk olarak, İslâm siyaset düşüncesinde ve yönetim anlayışında liyakat kavramının tamamlayıcı hususları olarak öne çıkan meşruiyet ve güven, ahlâk, istişâre/şûra ve kişisel yetenek unsurlarının Hz. Peygamber’in görevlendirmelerindeki etkisi ele alınmaktadır. İkinci olarak ise, araştırmayı önceki çalışmalardan ayıran ve özgün yanını oluşturan, bireylerin şahsiyet inşasına doğrudan etki eden mekân, eğitim-öğretim ve sosyal çevre boyutlarının, şahsiyet inşası ve liyakat ilişkisi bağlamında, nasıl bir işlevselliğe sahip olduğu hususu işlenmektedir. Liyakat-şahsiyet ilişkisini bir arada incelemesi bakımından özgün olan çalışmanın Hz. Muhammed’in liderlik ve yönetim anlayışına ilişkin yeni araştırmalara vesile olması; sahâbe örnekliğinde insan unsurunu şekillendirmesine dair farklı çalışmaların yapılmasına öncülük etmesi umulmaktadır.

Prophet Muhammad (PBUH) has established himself as an influential leader, guiding the early Islamic society in matters of faith, worship, transactions, and ethics. His leadership extended beyond the community, as he made appointments in administrative, judicial, military, and scholarly domains to address emerging needs, thereby creating various employment opportunities. Considering his own era and circumstances, he incorporated the perspective of the Quran on these matters and developed a merit-based approach to appointments, adhering to certain principles. His leadership style and meritocracy were founded on justice, talent, experience, sound reasoning, and ethics, which formed the foundation of his leadership legacy. This approach resulted in a collective experience and knowledge shared by the Sahabah, encompassing women, men, and individuals from all age groups, fostering Islamic brotherhood and solidarity. The responsibilities and duties undertaken by the youth during this period are of utmost importance for future generations to understand and learn from.

The research focuses on the “Personality Construction” aspect, specifically through the lens of young Sahabah and the concept of meritocracy. It examines the Prophet’s appointments of young Sahabah in administrative, military, and judicial capacities, aiming to investigate the fundamental elements and dimensions of the Prophet’s personality construction. The study explores the activities undertaken by the Prophet to nurture young Sahabah into individuals of strong character, the connections he established between personality, merit, and assignment of duties, and the types of responsibilities he entrusted to young Sahabah, considering their personality and merit. Additionally, it delves into the role of Darul Erkam in Mecca and the Prophet’s Mosque in Medina in the personality development and merit acquisition of young Sahabah? The research also investigates the impact of the Prophet’s implementation of the Muahat system in Medina on the personality development of young Sahabah? These questions form the core of the research’s problematization. By addressing these and similar inquiries, the study aims to elucidate the reflections of the leadership model of personality education and the principle of meritocracy, as exemplified by Prophet Muhammad, from history to the present day, particularly through the example of young Sahabah.

The research, focusing on these key points, is structured around two main headings: “Fundamental Elements of Meritocracy in Prophet Muhammad’s Personality Construction” and “The Dimension of Space, Education-Training, and Social Environment in the Personality Construction of Young Sahabah.” The first focus examines the impact of complementary elements of meritocracy, such as trust, ethics, consultation/shura, and personal abilities, on the Prophet’s appointments. The second focus aims to identify how the dimensions of space, education-training, and social environment, which directly influence the personality construction of individuals, functioned in the context of the Prophet’s guidance of young Sahabah, particularly in relation to personality construction and meritocracy.