Abay, erken çocukluk döneminden itibaren içinde yaşadığı Kazak toplumunun gündelik hayatının siyasi, sosyal, tarihi ve ekonomik alanlarındaki değişimlere aktif olarak katılmış bir düşünürdür. Abay’ın yaşadığı zor dönemler göz önüne alındığında, toplumun içinden geçtiği çalkantılı süreçlerin üstesinden gelmeye çalıştığını söylemek mümkündür. Zenginlik, şöhret ve itibar gibi pek çok dünyevi değere sahip olmasına rağmen, içinde bulunduğu kaygılı durumun kendi çıkarlarından değil, ülkesinin ve halkının içinde bulunduğu durumdan kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Bilge Abay’ın çeşitli konuları ve yeni fikirleri incelemesinde döneminin diğer mütefekkirlerinden ayrılmasında çocukluğundan itibaren Kur’an’ı incelemesi gelmektedir. Ayrıca çocukluktan itibaren devlet yönetimi siyasetine ilgi duyması da bir etkendir. Çocuk yaşta başlayan devlet yönetimi Abay’ın halkı yakından tanımasına yol açmıştır. Halkın tüm örf ve adetlerini, yaşanmış iyi ve kötü olayları kendi gözleriyle görmüş ve bu sayede halkını düzeltmek için erken yaşta çalışmaya başlamıştır. Modern Kazak düşüncesinde ilk realist yazar olarak da kabul edilen Abay, edebiyatı halkı eğitmek için bir araç olarak kullanmıştır. İnsan ve doğa sevgisini, bilimsel ilerlemeyi, Kazak Türklerinin gelenek ve göreneklerini konu alan şiirleri, bozkır hayatından yerleşik hayata geçişte bir köprü vazifesi görmüştür. Kazakistan’ın sosyolojisi ve dil yapısı üzerine birçok bilimsel araştırma yapan Abay, adalet, insanlık, sanat ve bilim için mücadele etmiştir. Onu halkın gözünde değerli kılan en önemli özelliklerinden biri de Kazak halkına rehberlik yapmasıdır. O, halkı dürüst olmaya, çalışmaya, gerçekleri araştırmaya, evrensel insanlık ideallerini gerçekleştirmeye çağırmıştır.

Abay is a thinker who, from early childhood, actively participated in the changes in the political, social, historical and economic spheres of the daily life of the Kazakh society in which he lived. Considering the difficult periods in which Abay lived, it is possible to say that he tried to overcome the turbulent processes through which society was going through. Despite the fact that he possessed many worldly values such as wealth, fame and reputation, it is understood that his anxious situation was caused not by his own interests, but by the situation of his country and people. Bilge Abay differs from other thinkers of his time in his study of various topics and new ideas in that he studied the Qur'an from childhood. In addition, his interest in the politics of state administration from childhood is also a factor. The state administration, which began at a young age, led to Abay's close acquaintance with the people. He saw with his own eyes all the customs and traditions of the people, the good and bad events that had happened, and thus began to work at an early age to correct his people. Abay, who is also considered the first realist writer in modern Kazakh thought, used literature as a tool for educating the people. His poems about the love of man and nature, scientific progress, traditions and customs of the Kazakh Turks served as a bridge from steppe life to settled life. Abay, who conducted many scientific researches on the sociology and language structure of Kazakhstan, fought for justice, humanity, art and science. One of the most important features that made him valuable in the eyes of the people is that he guided the Kazakh people. He called on the people to be honest, to work, to search for the truth, to realize the ideals of universal humanity.