Bu çalışma, Erzurum yöresinde yaşayan ve Alevî geleneğe mensup bireylerin geçiş dönemi uygulamalarını ve doğa kültlerini ortaya çıkarmayı hedeflemiştir. Bu amaç doğrultusunda, topluluğun ortak kültürü içindeki değerlerinin, davranışlarının, inançlarının ve ibadetlerinin tanımlandığı ve yorumlandığı etnografik yönteme dayalı bir nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcı grubu, Erzurum ilindeki çeşitli ilçe ve köylerde yaşayan Alevîlerden oluşmaktadır. Bu bağlamda, belirlenen 9 ilçe (Aşkale, Çat, Hınıs, Horasan, Köprüköy, Olur, Pasinler, Şenkaya, Tekman) ve 20 köyde bulunan Alevî dedeler ve taliplerle çalışılmıştır. Katılımcılara yarı yapılandırılmış görüşme formu uygulanmış ve bu süreçte elde edilen veriler kaydedilmiştir. Araştırma sonuçları, gözlem, saha notları ve uygulanan görüşme formu aracılığıyla elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Yöre Alevîlerinin bazı kişisel ve toplumsal konumlarının değiştiği önemli dönemlerde kendilerine özgü tören ve uygulamalar yaptığı görülmüştür. Ancak bu törenlerde ilçe ve köyler arasında önemli farklılık ve uygulamaların olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca yörede yaşayan Alevîlerin geçim kaynaklarının daha çok tarım ve hayvancılığa dayalı olması sebebiyle bazı dağ, tepe, taş ve su kaynaklarına özel anlam ve kutsallık yükledikleri tespit edilmiştir. Bu çalışmada elde edilen verilerin genelde Anadolu Alevîliği, özelde ise Erzurum yöresinde yaşayan Alevîlerin doğru bir şekilde tanınmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

This study aimed to reveal the transition period practices and nature cults of individuals living in the Erzurum region and belonging to the Alevi tradition. For this purpose, a qualitative research design based on the ethnographic method was used, in which the values, behaviors, beliefs and worship of the community within the common culture are defined and interpreted. The participant group of the research consists of Alevis living in various districts and villages in Erzurum province. In this context, Alevi dedes and disciples in 9 districts (Aşkale, Çat, Hınıs, Horasan, Köprüköy, Olur, Pasinler, Şenkaya, Tekman) and 20 villages were studied. A semi-structured interview form was applied to the participants and the data obtained during this process was recorded. The data obtained through research results, observations, field notes and the applied interview form were evaluated using the content analysis method. It has been observed that the local Alevis had their own unique ceremonies and practices in important periods when some of their personal and social positions changed. However, it has been observed that there are significant differences and practices between districts and villages in these ceremonies. In addition, it has been determined that the Alevis living in the region attach special meaning and sanctity to some mountains, hills, stones and water resources, since their livelihoods are mostly based on agriculture and animal husbandry. It is thought that the data obtained in this study will contribute to the accurate recognition of Anatolian Alevism in general and the Alevis living in the Erzurum region in particular.