Bahtiyar Vahapzâde, Azerbaycan’ın ve Türk Dünyasının en önemli edebî şahsiyetlerindendir. Ömrü boyunca milli ve manevî değerleri önceleyen eserler kaleme almış, insanın yaratılışı, iç çatışmaları ve zıtlıkları, ömrün dönemleri, vatan sevgisi, sanatının ana konularını oluşturmuştur. Bahtiyar Vahapzâde hakkında çoğunluğu edebiyatçılar tarafından kaleme alınan ve daha çok şekil üzerinde duran makaleler yazılmış, tezler yapılmıştır. Muhteva ile ilgili olanlar ise Türk dili konusundaki hassasiyeti, milli duygu ve düşünceleri gibi konularla sınırlı kalmıştır. Tüm bunları besleyen manevî unsurlar ise fazlaca dile getirilmemiştir. Bu makale, Vahapzâde hakkındaki çalışmalarda eksik bırakılan O’nun şiirlerindeki manevî-tasavvufî unsurları tespit etmek amacıyla yazılmıştır. Sentezci yorumlama yönteminin kullanıldığı çalışmamızın sınırlılığı Vahapzâde’nin şiirleridir. Birçok alanda sanatsal eserler veren müellifin araştırmamızda şiirleri göz önüne alınmıştır. Fikirlerini desteklemek amacıyla birkaç makalesine de atıf yapılmıştır. Netice itibariyle, Vahapzâde’nin, geleneksel bir Türk ailesinde büyümüş olması, örf ve adetleri ailesinin aksakallılarından öğrenerek inandığı değerleri içselleştirmesi, güzellikleri kendi özünde bulması, onu manevî yönden güçlü bir kişilik olarak ortaya çıkarmıştır. Kendi deyimiyle “dertli” bir insandır. Ömrü boyunca milletin, istiklâlin, maneviyatın derdini çekmiştir. Kadîm edebiyata olan ilgisi bu vasıtayla aktarılan manevi dinamikler konusunda da bilgi sahibi olmasını sağlamıştır. Vahapzâde bir mutasavvıf olmamasına rağmen, izah edilen sebeplerle, şiirlerinde manevî-tasavvufî unsurlara yer vermiş, topluma aktardığı mesajlar bu temel üzerinden yükselmiştir. Araştırma, Vahapzâde hakkında yapılacak çalışmalara farklı bir bakış açısı sunacaktır.

Bahtiyar Vahapzade is one of the most important literary figures of Azerbaijan and the Turkish World. Throughout his life, he penned works that prioritized national and spiritual values. The creation, internal conflicts and opposites of human beings, periods of life, love of homeland, were the main subjects of his art. The majority of the articles and theses written about him, were written by the literati which mostly focused on the figure rather than the content. The ones related to the content were limited to subjects such as their sensitivity on Turkish language, their national feelings and thoughts. The spiritual elements that feed all of this have not been sufficiently expressed. This article was written in order to identify the spiritual-mystical elements in his poems which, were not adequately dealt with in the studies about Vahapzâde. The limitation of our study, in which the synthesis interpretation method is used, constitutes the poems of Vahapzade. Several of his articles have also been cited in support of his ideas. As a result, the fact that Vahapzâde grew up in a traditional Turkish family, internalized the values he believed in by learning the traditions and customs of his family, and the discovery of the beauties in his essence revealed him as a spiritually strong personality. In his own words, he is a "suffering" person. Throughout his life, he has worried about the nation's independence and spirituality. His interest in ancient literature also enabled him to have knowledge of related spiritual dynamics. Despite the fact that he was not a Sufi, for reasons explained, his poems included spiritual-mystical elements, and his messages to the society rose on this basis. The research will offer a different perspective to the studies about Vahapzâde.