Bilindiği gibi Hz. Peygamber’in devlet başkanı, ordu komutanı, aile reisi ve kadı (hâkim) gibi birçok sıfatı vardır. Bunlardan biri de muallim (eğitimci – öğretimci) sıfatıdır. O, eğitimcilik görevini yerine getirirken, muhataplarının durumunu daima dikkate almıştır. Çocukla çocuk, genç ile genç, yaşlıyla yaşlı olmuştur. Onun bu davranışı da muhatapları yani ashabı ile iletişiminde son derece etkili olmuştur. Hz. Peygamber, ashabıyla olan bu iletişim çerçevesinde zaman zaman mizah ve şakaya başvurmuş, nükteli ifadelerde bulunmuştur. O bunu yaparken muhataplarına her zaman doğruları söylemiş, onları korkutmamış, endişelendirmemiş, alay etmemiş ve küçümsememiştir. Yaptığı latifeyi anlayamayan bazı sahâbîlere ise hemen açıklamasını yapmış, bunun sonucunda da karşılıklı gülüşmüşlerdir. Sahâbîlerin kendisine yaptığı şakaları da büyük bir olgunlukla karşılamış, hatta mukabelede bulunmuştur. Onun bu tutumu sahâbîlerin kendisine olan sevgi ve bağlılıklarını bir kat daha güçlendirmiştir. Çünkü bu suretle Hz. Peygamber’in kendileri gibi bir beşer olduğunu, onun da beşer olmanın gerektirdiği tavır ve davranışlarda bulunduğunu yakından görüyorlardı. Zira mizah/şaka da tıpkı yiyip içmek, yatıp uyumak ve evlenip çoluk çocuğa karışmak gibi fıtri bir ihtiyaçtır. Bununla birlikte şunu ifade etmeliyiz ki Hz. Peygamber’in sahâbîlerine yaptığı şakalar, onun bir muallim peygamber olmasının mesaj yüklü ifadeleridir. Biz bu makalemizde önce Hz. Peygamber’in eğitimci kişiliğine kısaca temas edeceğiz. Daha sonra onun, başta ailesi olmak üzere, sahâbîlerle olan münasebetlerinde yaptıkları; sahâbîlerin de birbirlerine yaptıkları şakalara ve nükteli sözlere örnekler vereceğiz. Akabinde de kısa bir değerlendirmede bulunacağız.

As is known, the Prophet has many attributes such as the president, army commander, paterfalmilias, and judge. Another one of them is his attribute as teacher (educator - instructor). He always took into account the situation of his interlocutors while he was fulfilling his educational task. He behaved childish towards a child, youngish towards a young and elderly towards an elder. This behavior of his had been very effective in communicating with his interlocutors, that is, his companions. From time to time, the Prophet had recourse to humor and jokes, and made use of witty expressions within this frame of communication with his companions. In doing so he always told his interlocutors the truth, not intimidated them, didn't worry, didn’t mock or belittle. Some of the Companions, who did not understand his joke, immediately made the statement, as a result of which they laughed. The jokes made by the Companions met him with great maturity, or even had responded. His attitude further strengthened the love and devotion of the Companions to him. For this reason they saw that the Prophet was a human being like them, and that he had behaved in the manner and necessity of being a human being. Because humor/joke is a natural need, just like eating and drinking, getting married and sleeping. Because humor/joke is a natural need, just like eating and drinking, and sleeping and getting married and have a children. However, we must say that the jokes of the Prophet's Companions are the message-laden statements of his being a teacher prophet.In this article, we will first touch briefly the Prophet's personality as educator. Later on, we will give examples of the jokes and witty words in his relations with the Companions, his family being in the first place, and of those which the Companions made to each other. Subsequently, we will make a short evaluation.