Günümüzde Arnavutluk’un bir şehri olan Ergiri (Ergirikasrı/Argyrokastro) beş asırdan fazla bir süre Osmanlı hakimiyetinde kalmış bir yerleşim yeridir. 2005 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine dâhil edilen bu şirin Osmanlı kasabası tarihî dokusu iyi korunmuş bir yerleşim niteliğindedir. Arnavutluk’un güneyinde yer alan Ergiri zengin tarihî, kültürel ve mimari değerlere sahiptir. Bu şehir IV. yüzyıldan beri kalesiyle meşhurdur. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde hakkında bilgiler verilen Ergiri ile ilgili Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda kayıtlı bir mecmuadaki “Ergiri Destanı” başlıklı metin dikkate değerdir. Katalogda “Enguru Destanı” şeklinde yanlış kayıtla takdim edilen destan Seyyid Nizamoğlu Divanı’na mukayyet bir şiir olarak telakki edilmiş olsa da Nizamoğlu’nun divanında böyle bir şiiri yer almamaktadır. Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda 06 Mil Yz FB 324 arşiv numarasında kayıtlı olan “Ergiri Destanı” başlıklı metnin kime ait olduğu bilinmemektedir. Ergiri Destanı’nı kaleme alan meçhul halk şairinin Şam ile ilgili iki ayrı destanı da bu metnin devamında kaydedilmiştir. Aynı üslupla kaleme alınan bu şiirlerden anlaşılan kendisi bir tarikat müntesibi olan şairin her iki şehirde bir süre bulunmuş olduğudur. Bu yazıya konu olan “Ergiri Destanı” başlıklı şiir on yedi dörtlükten oluşmaktadır. Sekizli hece ölçüsüyle kaleme alınmış olan şiir 4+4 duraklı ve yarım uyaklıdır. Metin Ergiri şehrinin henüz Osmanlı idaresi altında olduğu XIX. yüzyıl ortalarına ait manzarasını gözümüzde canlandıran betimlemeler sunmaktadır. Tarihî belgeler ve seyahatnamelerde görmeye alışkın olduğumuz bilgileri sanatlı söyleyişlerle takdim eden halk şiiri nazım biçimlerinden destanlar bu yönüyle disiplinlerarası çalışmalarda kullanılması gereken önemli kaynaklardan biri olarak dikkate değerdir. Nitekim bu destanda Osmanlı hakimiyetindeki Ergiri’nin fiziki yapısı, mimarisi, sosyal hayatı ve beşerî özelliklerini bir arada görmek mümkündür. Şehrin mini bir topografyasının çıkarıldığı söz konusu metin Balkanların Türk ortak zihin yapısındaki sevimli hatıralarını göstermesi bakımından son derece önemli bir örnek teşkil etmektedir. Bu yazıda “Ergiri Destanı” başlıklı metin yeni Türk harflerine aktarılarak söz konusu metinden hareketle Osmanlı idaresindeki şirin bir Balkan şehrinin betimlemeleri ele alınacaktır.

Ergiri (Ergirikasrı/Argyrokastro), now a city in Albania, was under Ottoman rule for more than five centuries. In 2005, it was included on the UNESCO World Heritage list, and the quaint Ottoman town has a well-preserved historical fabric. Ergiri, located in the south of Albania, has rich historical, cultural and architectural values. This city has been famous for its castle since the IVth century. The text titled “Ergiri Epic” in a collection of manuscripts in the National Library Manuscripts Collection about Ergiri, about which information is given in Evliya Çelebi Seyahatnamesi, is noteworthy. It is not known to whom the text titled “Ergiri Epic”, which is registered in the National Library Manuscripts Collection under the archive number 06 Mil Yz FB 324, belongs. Two separate epics about Damascus by the unknown folk poet who wrote the Ergiri Epic are also recorded in the continuation of this text. It is understood from these poems, which are written in the same style, that the poet, who was a member of a sect, had been in both cities for a while. The poem titled “Ergiri Epic”, which is the subject of this article, consists of seventeen quatrains. The poem, written in octameter, is in 4+4 meter and half rhymed.  The text presents descriptions of the landscape of the city of Ergiri in the mid-nineteenth century, when it was still under Ottoman rule. In this respect, epics, a form of folk poetry that presents the information we are accustomed to see in historical documents and travelogues with artistic expressions, are noteworthy as one of the important sources that should be used in interdisciplinary studies. In this epic, it is possible to see the physical structure, architecture, social life and human characteristics of Ergiri under Ottoman rule. The text in question, from which a mini topography of the city is drawn, constitutes an extremely important example in terms of showing the fond memories of the Balkans in the Turkish collective mind. In this article, the text titled “Ergiri Epic” will be transferred to the new Turkish letters and the descriptions of a charming Balkan city under Ottoman rule will be discussed based on this text.