Gündelik hayatın koşuşturmacası içinde gözden kaçan detay, gerçeklik ve eksiklikler mizah ve ironinin temsil gücüyle somutlaştırılarak vücut bulur. Aynı şekilde ruhi bir ihtiyaç olan gülme ihtiyacı, edebî eserlerde mizah ile görselleştirilir. Bu nedenle edebî eserlerde görüntü ve hareketlerden oluşan görsel bir mizah dili kullanılır. Oluşan bu mizah dili, içinde eleştiriyi de barındırır. Mizah ve ironi aynı zamanda üstü örtülü bir şekilde bir düşünce ya da duruma karşıtlığı sembolize eder. Bu noktada mizah ve ironinin önemi, onu anlayan kişi sayısının az olması ile ortaya çıkar yani edebî metindeki bu unsurları her okuyucu göremeyebilir. Bu durum, üst düzey okumanın gerekliliğini ve okuyucunun donanımını zorunlu kılar. Bu çalışmada Reşat Nuri Güntekin’in Eski Hastalık ve Kavak Yelleri ile Necati Cumalı’nın Zeliş adlı romanları mizahi ve ironik unsurlar bakımından incelenmiştir. Esere canlılık katarak eseri tekdüzelikten kurtaran bu uygulama biçimlerinin, incelenen romanlarda yanlış Batılılaşma, değerler yitimi ve batıl inanışlar gibi gündelik yaşamda sıkça rastlanılan sorunları eleştirel bir şekilde gün yüzüne çıkardığı görülür. Bu sayede söz konusu romanlarda ironi ve mizah unsurlarıyla okuyucunun, bazı toplumsal meselelere eğlendirilirken dikkati çekilir ve eleştirel düşünmesi sağlanır. Böylece bireylerin bilinçlendirilmesi ve farkındalığının oluşturulması amaçlanır. Burada aslında ortaya konmaya çalışılan şey; sorgulayan, araştıran, eleştiren ve bunlardan hareketle doğruya ulaşabilen bir birey ve toplum yapısının inşa edilmesidir.

Details, realities and shortcomings that are overlooked in the hustle and bustle of daily life are embodied by the power of humor and irony. Likewise, the need to laugh, which is a spiritual need, is visualized with humor in literary works. For this reason, a visual humor language consisting of images and movements is used in literary works. This humorous language also includes criticism. Humor and irony also implicitly symbolize opposition to an idea or situation. At this point, the importance of humor and irony is revealed by the small number of people who understand it. This situation necessitates high-level reading and the reader's equipment. In this study, Reşat Nuri Güntekin's novels Eski Hastalık and Kavak Yelleri and Necati Cumalı's novels Zeliş were examined in terms of humorous and ironic elements. It has been observed that these forms of application, which save the work from monotony by adding liveliness to the work, critically bring to light the problems frequently encountered in daily life such as false Westernization, loss of values and superstitious beliefs in the novels examined. In this way, with the elements of irony and humor in the novels in question, the reader's attention is drawn to some social issues while being entertained and he is made to think critically. Thus, it is aimed to raise the awareness of individuals. What is actually trying to be revealed here is; it is the construction of an individual and social structure that questions, researches, criticizes and can reach the truth based on these.