Çalışmada gölge oyunundaki kahraman kadrosunun Tanzimat dönemi romanına etkisi araştırılmaktadır. Bu amaçla öncelikle, gölge oyunu kendisiyle türlü açılardan benzerlik gösteren Ahmet Mithat Efendi'nin Felâtun Bey ile Râkım Efendi ve Bahtiyarlık adlı romanlarıyla karşılaştırılmakta ardından dönemin diğer romanlarına göndermeler yapılmaktadır. Böylece gölge oyunundaki kahramanların roman türünün ilk örneklerinde nasıl bir değişim veya dönüşüme uğradığı belirlenmeye çalışılmaktadır. Tüm bu aşamalarda Metin And'ın kahraman kadrosu için yaptığı sınıflandırma takip edilmektedir. Gölge oyununun öne çıkan ismi Karagöz halkı temsil etmekte ve onun problemlerini dile getirmektedir. Hacivat ise eğitimli olması, kullandığı yüksek dil ve üslup sebebiyle üst tabakayı sembolize etmektedir. İki erkek kahramanın karşılaştırıldığı romanlarda hareket noktası büyük ölçüde gölge oyunuyla benzeşir. Ancak bu benzerlik Batılılaşmanın yarattığı yeni ortamın gereklerine göre dönüşüme uğrar. Hacivat ve Çelebi alafranga züppe tipine evrilirken Karagöz görünmez olur. Eğitimsiz, işsiz ve yoksul olan Karagöz’ün en belirgin özellikleri sistemle mücadele etmesi, alay ve hicivden faydalanması, sınıf atlama ve tutunma peşinde koşmamasıdır. Gölge oyunundaki diğer kahramanların bir kısmı romanlarda kendine yer bulamazken bir kısmı değişerek varlıklarını sürdürür. Cazu, büyü gibi olağanüstü unsurlar, kekeme, tiryaki gibi bedensel veya davranışsal kusurlarıyla öncelenen tipler görünmezler. Olumsuz olarak çizilen zennelerin yerini iffetsiz Batılı kadınlar, mürebbiyeler, köleler, masum genç kızlar alır. Eleştirilen veya gülünçleştirilen gayrimüslimlerin bir kısmı yine olumsuzlansa da bir kesim dikkate alınması gereken kişiler olarak çizilir. Hokkabaz, cambaz vb. sanat dünyasına ait eğlenceli tipler daha çok trajik hikâyelerin kahramanları olurlar. Çocuklar her iki türde de ikincil unsurlardır. Anadolulu veya Anadolu dışından gelen kişiler sayıca azdır. Romanlarda şive kullanımına ise inandırıcılık amacıyla nadiren başvurulur. Kabadayılar ve sarhoşlar yerlerini daha feminen özellikler gösteren kibar beylere bırakırlar.

In the study, the effect of the characters in the shadow play on the Tanzimat novel is investigated. For this purpose, first of all, the shadow play is compared with the Ahmet Mithat Efendi's novels Felâtun Bey and Râkım Efendi and Bahtiyarlık which are similar to him in various aspects, and then references are made to other novels of the period. It is tried to determine what kind of change or transformation the characters have undergone in the first examples of the novel genre. At all these stages, classification made by Metin And for the characters is followed. Karagöz, the prominent figure of the shadow play, represents the people and expresses their problems. Hacivat, on the other hand, symbolizes the upper class due to his education, high language and style. In the novels where two male protagonists are compared, the starting point is largely similar to shadow play. However, this similarity is transformed by adapting to the new conditions created by Westernization. Karagöz becomes invisible while Hacivat and Çelebi evolve into the European dandy type. The most distinctive features of Karagöz are that he struggles with the system, makes use of sarcasm and satire, and does not seek to advance in class and hold on. Other characters in the shadow play cannot find a place in the novels, some of them continue their existence by changing. Extraordinary beings and events such as witch, magic, and types preceded by bodily or behavioral defects such as stuttering and addicts do not appear. Negatively drawn women are replaced by lewd Western women, governesses, slaves, innocent young girls. Although some of the non-Muslims who are criticized or ridiculed are still negated, some are drawn as people to be taken into account. Juggler, acrobat, etc. Fun types belonging to the art world are more likely to be the protagonists of tragic stories. Children are secondary elements in both types. People from Anatolia or outside Anatolia are few in number. The use of dialect in novels is rarely used for credibility.