TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE MAHİYET, NİTELİK, DURUM BİLDİREN YARDIMCI FİİLLER VE ADLANDIRMA SORUNU

Author:

Number of pages:
475-501
Language:
Year-Number:
2019-Volume 14 Issue 2

Türkçede i-, ol- fiilleri ve dur- fiilinin geniş zaman eki almış biçiminden zamanla kaynaşıp ekleşmiş +DIr(lAr) / +DUr(lAr) (tur-ur > dur-ur > +DIr(lAr) / +DUr(lAr)) biçimbirimi varlık, mahiyet, nitelik ve bir hâlde, bir yerde bulunma bildirmektedir. Bu fiiller, çeşitli dil bilgisi çalışmalarında ek eylem / ek fiil, cevher eylemi / cevher fiili / cevherî fiil / cevheri ek fiil, salt fiil / boş fiil, ad eylemi / isim fiili, ana yardımcı fiil, koşaç, haber / edat-ı haber gibi terimlerle karşılanmıştır. Böylece söz konusu fiillerin oluşturduğu dil bilgisi kategorisi günümüzde birçok terimle adlandırılır olmuştur. Dolayısıyla Türkçe dil bilgisinin pek çok alanında olduğu gibi bu alanda da çok terimli bir durum ortaya çıkmıştır. Çalışmada, bu çok terimli durumdan hareketle söz konusu üç fiilin çeşitli araştırmalarda nasıl değerlendirildiği ve hangi terimle veya terimlerle karşılandığı ve bu farklı adlandırmaların sebeplerinin neler olabileceği incelendi. Bir dilbilgisi kategorisi için türetilen bu terimlerin konuyu öğrenen ve öğretenler için ne derecede kapsayıcı olduğu ele alındı. Bunun için öncelikle, söz konusu dil bilgisi kategorisinin ses, şekil ve anlam özelliklerinden hareketle önceki çalışmalar da göz önünde bulundurularak bir değerlendirmesi yapıldı ve şimdiye kadar türetilen terimler bu değerlendirme çerçevesinde gözden geçirildi. Çalışmanın neticesinde yeni bir terim önermeden çok var olan terimlerin değerlendirme raporu paylaşıldı. Böylece, söz konusu dil bilgisi kategorisinin bu çok terimli yapı içerisinde öğrenme ve öğretilmesinde bir kolaylık sağlanmaya çalışıldı.

Keywords


The morpheme +DIr(lAr) / +DUr(lAr) (tur-ur > dur-ur > +DIr(lAr) / +DUr(lAr)), which became an affix through the combination of the verbs i-, ol- and the present tense form of the verb dur- in Turkish, indicates existence, quiddity, quality, and presence in a situation/place. In various grammar studies, these verbs are represented by terms such as ek eylem / ek fiil, cevher eylemi / cevher fiili / cevherî fiil / cevheri ek fiil, salt fiil / boş fiil, ad eylemi / isim fiili, ana yardımcı fiil, koşaç, haber / edat-ı haber. Therefore, the grammatical category these verbs formed has been labeled by various terms. With this regard, a multinominal case has arisen in this area just like many other areas of the Turkish grammar. Based on this multinominal case, the study investigated how the abovementioned three verbs were used in various studies, which term/terms they were represented by, and what might be the reasons for such different naming. The study analyzed the extent to which these terms coined for a grammatical category were inclusive for those learning and teaching the subject. To this end, an analysis of this grammatical category in terms of its sound, shape and meaning features was done together with also a consideration of previous studies, and the terms coined until now were revised in the light of this analysis. As a result of the study, an evaluation report of the existent terms was shared rather than suggesting a novel term. Hence, it was intended to facilitate the learning and teaching of the abovementioned grammatical category within this multinominal structure.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 1,838
Number of downloads 761

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.