Batman Ağzı ve Batman Ağzında “Kendi+İyelik+Yönelme Durum Eki” Yapısı

Author:

Number of pages:
1265-1276
Language:
Türkçe
Year-Number:
2022-Volume 17 Issue 4

Ağız teriminin üzerinde uzlaşı sağlanan tek tanımı yoktur. Belli yerleşim birimlerinde ölçünlü dilden farklılaşan konuşma tarzına ağız demek mümkündür. Bu konuşma tarzında sözcükler ölçünlü dilden ses, şekil ve anlam farklılıklarına sahip olabilir. Ağız çalışmaları arttıkça ağızların benzerlik ve farklılıkları ortaya çıkmış, bu benzerlik ve farklılıklardan hareketle ağızlarla ilgili çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Türkiye’de çeşitli nedenlerle ağız çalışması yapılamayan Batman gibi iller hazırlanan bu sınıflandırmalara dâhil edilememiştir. Makalede, ağız kavramı, Türkiye Türkçesi ağızlarının sınıflandırılması ve Batman ağzı kavramlarına değinilmiş; ardından da Batman ağzının karakteristik bir özelliği olduğu düşünülen “kendi+iyelik eki+yönelme durum eki” yapısının ölçünlü Türkçeden farklılaşan kullanımı açık kaynaklardan hareketle ele alınmış, irdelenmiştir. Bahsi geçen kullanımın doğal bir şekilde ortaya çıkmış olma ihtimali yanında dış etkilerle oluşmuş olma ihtimali de vardır. Çalışmada bu kullanımla ilişkisi olabilecek dört farklı yaklaşım dile getirilmiştir. Dönüşlülük zamirinin çeşidi ve kullanımını ele alan çalışmalarda Türkiye Türkçesi ağızları üç ana öbeğe ayrılmıştır. Dönüşlülük zamirlerine göre yapılacak bir sınıflandırmada Batman ağzı kendi zamirini kullanan iller öbeğinde yer almakla birlikte, bu grubun alt öbeklerinden hiç biriyle benzerlik göstermemektedir. Dolayısıyla Batman ağzında kullanılan dönüşlülük zamiri yapısı, Batman ağzındaki gibi kullanılan yerleşim birimleriyle birlikte yeni bir alt öbek oluşturacaktır. Batman ağzıyla ilgili bu ilk çalışmanın sonunda genel değerlendirmeler yapılarak  “kendi+iyelik eki+yönelme durum eki” yapısı gibi Batman ağzında öne çıkan hususlara yer verilmiştir.

Keywords


There is no single definition of the term dialect which has reached consensus. It is possible to call accent that differs from the standard language in certain settlements. In this type of speaking, words may have sound, form and meaning differences from the standard language. As dialect studies increased, similarities and differences of dialects unfolded, and various classifications of dialects were made based on these similarities and differences. In Turkey, cities such as Batman, which dialectical research could not be done for various reasons, were not included in these classifications. In the article, the concept of dialect, the classification of Turkey Turkish dialects and the concepts of Batman dialect are mentioned, then the use of the structure of "self+genitive+dative case", which is thought to be a characteristic feature of the Batman dialect, differing from standard Turkish, is discussed and examined based on open sources. Beside the possibility that the mentioned usage may have come up naturally, there is also the possibility that it may have occurred due to external influences. In the study, four different approaches that may be related to this usage have been expressed. In studies dealing with the type and use of reflexive pronouns, Turkey Turkish dialects are divided into three main groups. In a classification to be made according to reflexive pronouns, the dialect of Batman is included in the provinces group that uses its own pronoun, but it does not show any similarity with any of the subdivision of this group. Therefore, the reflexive pronoun structure that used in the Batman dialect will establish a new subdivision with the provinces which uses it as in the Batman dialect.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 245
Number of downloads 342

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.