Orhun Yazıtları

Author:

Number of pages:
939-951
Language:
Türkçe
Year-Number:
2022-Volume 17 Issue 3

Türk milletinin tarihi ve kültürü için Orhun Yazıtları en önemli eserlerden biridir. Orhun Yazıtları, Türk adından, Türk milletinden, Türk tarihinden ilk kez bahseden ilk Türkçe metin özelliğini taşımaktadır. Ayrıca Orhun Yazıtları Göktürk Yazıtları veya Köktürk Abideleri terimi de kullanılmaktadır ve taşların üzerine yazılmıştır. Orhun Yazıtları II. Göktürk Kağanlığı döneminden kalma eserdir. Göktürk Devleti 522-744 yılları arasında Bumin Kağan tarafından kurulmuştur, Orta Asya ve İç Asya’da hüküm süren bir Türk Devletidir. Yazıtlar Moğolistan’ın Orhun Vadisi’nde bulunmaktadır. Orhun Yazıtları altı tanedir fakat en önemlileri Kül Tigin Yazıtı, Bilge Kağan Yazıtı ve Tonyukuk Yazıtı olarak ifade edilmektedir. Kül Tigin Yazıtı’nın 732 yılında, Bilge Kağan Yazıtı’nın 735 yılında ve Tonyukuk Yazıtı’nın ise 716 yılında yazıldığı bilinmektedir. Orhun Kitabeleri’nin yazımında Türkler’in bilinen ilk alfabesi olan Orhun alfabesi kullanılmıştır. Ayrıca yazıtlarda genel olarak Türklerin devlet anlayışı, yönetim sistemi, kültürel özellikleri, tarihi, sosyal devlet anlayışı ve devlet yönetim şeklinin değişiminden bahsedilmektedir. Bilge Kağan ve Kül Tigin kardeşlerdir ve ikisinin yazıtını da yeğenleri YollugTigin yazdırmıştır. 1893 yılında Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen tarafından kitabelerdeki yazının çözümü yapılmış ve tüm dünyaya açıklanmıştır. Orhun Yazıtları çeşitli öğütler vermektedir ve siyasetname özelliği taşımaktadır. Kitabeler Orhun alfabesi ile yazılmış olup, genel olarak Türkçenin tarihsel süreç içindeki değişimini, Türk tarihini ve Türk kültür unsurlarını anlatmaktadır. Bu çalışmada, Orhun Yazıtları açık ve detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

Keywords


Orkhon Inscriptions are one of the most important works for the history and culture of the Turkish nation. The Orkhon Inscriptions are the first Turkish text that mentions the Turkish name, Turkish nation, and Turkish history for the first time. In addition, the term Orkhon Inscriptions, Göktürk Inscriptions or Köktürk Monuments is also used and is written on the stones. Orkhon Inscriptions II. They are works from the Gokturk Khaganate period. The Gokturk State is expressed by its founding leader Bumin Kagan between the years 522-744 as a Turkish state operating in Central Asia and Inner Asia. The inscriptions are found in the Orkhon Valley of Mongolia. There are six Orkhon Inscriptions, but the most important ones are the Kül Tigin Inscription, the Bilge Kagan Inscription and the Tonyukuk Inscription. It is known that Kul Tigin Inscription was written in 732, Bilge Kagan Inscription in 735 and Tonyukuk inscription in 716. In the writing of the inscriptions, the Orkhon alphabet, the first known alphabet of the Turks, was used. In addition, the inscriptions generally refer to the state understanding and management, culture, history, change and social understanding of the Turks. Bilge Kagan and Kul Tigin are brothers and their nephew Yollig Tigin had the inscription written by them. In 1893, the Danish linguist Vilhelm Thomsen deciphered the writing in the inscriptions and was revealed to the whole world. The Orkhon Inscriptions give various advices and have the feature of a policy. In this study, the Orkhon Inscriptions are explained clearly and in detail.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 339
Number of downloads 436

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.