Su, birçok kültürde olduğu gibi Türk kültüründe de kutsallık atfedilen temel bir unsurdur. Tarih boyunca farklı toplumlarda suya yüklenen anlamlar, onun ilahi bir nitelik kazanarak “su kültü” olarak anılmasına yol açmıştır. İslamiyet öncesi Türk topluluklarında nehir, göl ve denizlerin ruh taşıdığına inanılmış; bu inanç, İslamiyet sonrasında da kültürel bir süreklilik içinde varlığını sürdürmüştür. Türk mitolojisinde su, yaşamı başlatan, koruyan ve dönüştüren bir unsur olarak toplumsal düzen ve inanç sistemlerinin merkezinde yer almıştır.

Bu araştırma, Erzurum yöresi türkülerinde yer alan “su” imgesini kültürel, simgesel ve duygusal yönleriyle incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada nitel araştırma yaklaşımlarından literatür taraması ve doküman analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma kaynaklarını TRT Türk Halk Müziği repertuvarında yer alan Erzurum yöresine ait 308 türkü oluşturmuştur. Bu eserler, nota kayıtları ve yazılı güfte belgeleri üzerinden değerlendirilmiş, analiz süreci içerik analizi yöntemiyle yürütülmüştür. Elde edilen veriler, tematik kodlama yöntemiyle sınıflandırılarak su ve suya ilişkin imgeler (dere, çay, kar, buz, gözyaşı, kara su vb.) üzerinden yorumlanmıştır.

Analiz sonuçlarına göre, su imgesi Türk kültüründe saflığın, temizliğin, bolluğun ve yaşamın sürekliliğinin bir simgesi olarak kullanılmıştır. “Kara su” ölüm ve ayrılığı, “gözyaşı” hüznü ve sevgiliye duyulan sitemi, “dere” ve “çay” ise yaşam döngüsünü temsil etmektedir. Türkülerde mani türünün yoğun biçimde kullanıldığı ve bunun halkın duygu dünyasını yalın biçimde yansıttığı belirlenmiştir. Ayrıca yöresel ağız özelliklerinin, müzikal motiflerin ve tasavvufî öğelerin türkülerde güçlü biçimde yer aldığı görülmüştür. Sonuç olarak Erzurum türkülerinde su imgesi, Türk halkının doğa, yaşam ve maneviyatla kurduğu derin bağı, kültürel kimliğin özgün bir yansıması olarak ortaya koymaktadır.

Water, as in many cultures, is a fundamental element attributed with sacredness in Turkish culture. The meanings attributed to water in various societies throughout history have led to it gaining a divine quality and being referred to as a "water cult." In pre-Islamic Turkish communities, rivers, lakes, and seas were believed to carry spirits; this belief continued with cultural continuity after Islam. In Turkish mythology, water, as an element that initiates, protects, and transforms life, has been central to social order and belief systems.

This research aims to examine the cultural, symbolic, and emotional aspects of the "water" imagery in folk songs from the Erzurum region. The study utilizes qualitative research approaches such as literature review and document analysis. The research sources comprised 308 folk songs from the Erzurum region included in the TRT Turkish Folk Music repertoire. These works were evaluated through musical notation and written lyrics, and the analysis process was conducted using content analysis. The data obtained were classified using thematic coding and interpreted through water and water-related images (stream, stream, snow, ice, tears, black water, etc.).

According to the analysis results, the image of water has been used as a symbol of purity, cleanliness, abundance, and the continuity of life in Turkish culture. "Black water" represents death and separation, "tear" represents sorrow and reproach towards a loved one, and "stream" and "tea" represent the cycle of life. It was determined that the mani genre is used extensively in the folk songs, which clearly reflects the emotional world of the people. It was also observed that regional dialect characteristics, musical motifs, and Sufi elements are strongly present in the folk songs. In conclusion, the image of water in Erzurum folk songs reveals the deep connection the Turkish people have with nature, life, and spirituality, a unique reflection of cultural identity.