Bu makale, Yahya Kemal Beyatlı ile Paul Valéry’nin poetik dünyalarını modernitenin yol açtığı epistemolojik ve estetik kriz bağlamında karşılaştırmalı bir çerçevede inceler. Her iki şair de şiiri rastlantısal esinden arındırıp ölçü, ritim ve biçim üzerine kurulu bilinçli bir inşa faaliyeti olarak kavrar; fakat bu inşanın dayandığı ontolojik zeminler ayrışır. Yahya Kemal’de mısra, İstanbul merkezli bir “ahenk ontolojisi” içinde medeniyet hafızasının işitilebilir formu hâline gelirken; Valéry’de şiir, disiplinli bilincin kurduğu özerk bir düzen olarak belirir. Yöntem olarak çalışma, yakın okuma ile kavramsal karşılaştırmayı birleştirir; “zaman”, “bellek”, “ahenk” ve “bilinç” eksenlerinde iki şairin poetik konumlarını tartışır, mısra mimarisi ile müzikalitenin taşıyıcı işlevini irdeleyerek estetik parametreleri haritalandırır. Bulgular, modern şiirin Doğu ve Batı bağlamlarında iki farklı düzen ilkesine ayrıştığını gösterir: kolektif sürekliliği işiten ahenk düzeni ve bilinci yoğunlaştıran özerk form estetiği. Ortak payda, şiirin değerini iletiden ziyade kurduğu düzenin yoğunluğunda arayan poetik tavırdır; temel ayrım ise düzenin kaynağına ilişkindir. Bu bakımdan Yahya Kemal, geleneğin akustik sürekliliğini bugüne tercüme eden bir estetik terkip önerirken; Valéry, bilincin ritim ve biçim aracılığıyla kurduğu özerkliği felsefî bir yoğunlaşmaya dönüştürür. Neticede makale, şiiri krizi yalnız teşhis eden değil, krizi estetik biçime çevirerek düşünen bir epistemik aygıt olarak konumlandırır; modern şiiri ritim, ölçü, ahenk ve form ekseninde yeniden kavramsallaştırmanın imkânlarını açan kuramsal bir perspektif sunar. Ayrıca çalışma, yöntemsel tutarlılığı ve seçili metin okumalarını ayrıntılı biçimde temellendirir ve tartışır.

This article examines the poetic worlds of Yahya Kemal Beyatlı and Paul Valéry within the framework of the epistemological and aesthetic crises brought about by modernity in a comparative perspective. Both poets conceive poetry not as the product of accidental inspiration but as a conscious act of construction grounded in measure, rhythm and form, yet the ontological foundations of this construction diverge. In Yahya Kemal, the verse becomes the audible form of civilizational memory within an Istanbul centered ontology of harmony, whereas in Valéry, poetry emerges as an autonomous order shaped by disciplined consciousness. Methodologically, the study combines close reading with conceptual comparison, discussing the poets’ positions along the axes of time, memory, harmony and consciousness, and mapping the aesthetic parameters by examining verse architecture and the structural role of musicality. The findings indicate that modern poetry, in Eastern and Western contexts, separates into two distinct organizing principles: a harmony that resonates with collective continuity and a formal autonomy that intensifies consciousness. Their common ground lies in a poetics that locates the value of poetry not in transmitted content but in the density of the order it establishes, while the fundamental divergence lies in the source of that order. Thus, Yahya Kemal proposes an aesthetic synthesis that translates the acoustic continuity of tradition into the present, while Valéry transforms the autonomy of consciousness constructed through rhythm and form into philosophical intensity. Ultimately, the article positions poetry not only as diagnosing crisis but also as an epistemic apparatus that transforms crisis into aesthetic form, offering a theoretical perspective that reconceptualizes modern poetry through the axes of rhythm, measure, harmony and form. Furthermore, the study emphasizes methodological consistency and grounds its claims through detailed textual analyses.