Klasik Türk edebiyatında çığır açan ve yazıldığı dönemden günümüze kadar tesiri devam eden eserler mevcuttur. Bu eserlerden biri de Bağdatlı Rûhî tarafından kaleme alınan meşhur terkîb-benttir. Yazıldığı çağdan itibaren her yüzyılda tanzir edilen bu eser, geleneğin sınırlarını zorlayan içeriğiyle dikkat çekmiştir. Eser; yazıldığı dönemin toplumsal yapısı, insan tipleri ve davranış özellikleri hakkında güçlü eleştiriler içermektedir. Literatürde bu eser üzerine yapılmış birçok çalışma mevcuttur. Mevcut çalışmalarda genellikle eserin hiciv yönü üzerinde durulmuştur. Eleştiri metinlerinin sadece hicvetmek, durum tespiti yapmak için kaleme alınmadıkları; aynı zamanda ideal olana yaklaştırma amaçlarının da olduğu açıktır. Bu bağlamda bu çalışma, mezkûr esere farklı bir açıdan bakmayı, şairin yaptığı eleştirilerden hareketle idealize etmeye çalıştığı insan tipi ve davranış özelliklerini ortaya koymayı hedeflemiştir. Öncelikle eser ve nazireleri hakkında bilgi verilmiş ardından şairin yücelttiği rint, arif ve kâmil insan tipleri manzumeden örneklerle tanıtılmıştır. Bu tipler tanıtılırken şairin bu tiplere yüklediği özel anlamlar da göz önünde bulundurulmuştur. Terkîb-bendin nazireleri de taranmış ve bu metinlerden alınan örneklerle sunulan fikirler desteklenmiştir. Daha sonra zemin şiirde şairin övdüğü kişilik özellikleri tespit edilmiş, bu kişilik özellikleri de nazire metinlerinden alınan örneklerle beraber sunulmuştur. Çalışma sonucunda şairin eleştirilerle sadece durum tespiti yapmadığı, aynı zamanda evrensel ahlak ilkelerine sahip tipini de arzuladığı görülmüştür.

There are works in Classical Turkish literature that have set a precedent and whose influence continues from the time they were written to the present day. One such work is the famous terkîb-bend written by Baghdadlı Rûhî. Since its creation, this work has been edited and reinterpreted in every century, attracting attention with its content that challenges the boundaries of tradition. The work contains strong critiques about the social structure, human types, and behavioral traits of the period in which it was written. Numerous studies exist in the literature on this work, most of which focus on the satirical aspect of the text. It is clear that critique texts are not only written to satirize or make situational observations, but also to approach the ideal. In this context, this study aims to look at the aforementioned work from a different perspective, identifying the idealized human types and personality traits that the poet seeks to promote through his critiques. Firstly, information about the work and its imitations is provided, followed by an introduction to the types of rint, arif and kâmil human beings exalted by the poet, supported by examples from the poem. While introducing these types, the specific meanings attributed to them by the poet are also considered. The nazires of the terkîb-bend are examined, and the ideas presented are supported with examples taken from these texts. Subsequently, the personality traits praised by the poet in the poem are identified, and these traits are presented alongside examples from the nazires. As a result of the study, it is observed that the poet’s critiques not only make situational observations but also express a desire for a human type equipped with universal moral principles.