Ortaokul Türkçe ders kitaplarında medya metinlerinin kullanımı son yıllarda artmıştır. Gerek çağın gerekleri gerekse medya metinlerinin öğretime katkıları dolayısıyla bu artış giderek devam etmektedir. Ancak internet çağı çocukları, sosyal medya ve teknoloji kullanımı noktasında son derece başarılı olmaktadırlar. Medya metinleri; çoğunlukla yazı, ses, görüntü gibi birden fazla iletişim unsurunu barındırabilir. Bu özelliklerin olumlu ve olumsuz sonuçlarının olması kaçınılmazdır. Yenilenen 2024 Türkçe Dersi Öğretim Programında öğrenme çıktısı olarak ve ders kitaplarında metin olarak medya metinlerine yer verilmesinden hareketle bu çalışmada ortaokul 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin bilgilendirici ve olaya dayalı medya metinlerini değerlendirme becerileri incelenmiştir. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesine uygun şekilde gerçekleştirilen çalışma Antalya ili Manavgat ilçesinde bulunan bir devlet ortaokulunda 7. ve 8. sınıf düzeyindeki toplam 153 öğrenciyle birlikte gerçekleştirilmiştir. İlgili literatür taranarak araştırmacılar tarafından belirlenen 12 temel kriter doğrultusunda incelenen veriler içerik analiziyle çözümlenmiş, öğrencilerin metinleri analiz etme becerileri sorulara verdikleri doğru, yanlış ve kısmen doğru cevaplar ışığında tablolaştırılarak sunulmuştur. Araştırma sonucunda 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin bilgilendirici ve olaya dayalı medya metinlerinin kendi seviyelerine uygun olup olmadığını belirlemede başarılı oldukları ancak medya metinlerini derinlemesine analiz ederek değerlendiremedikleri görülmüştür. Özellikle hak ve özgürlüklere yönelik çıkarımda bulunabilme, metinden hareketle metnin yazarı hakkında çıkarımda bulunabilme, metni etik kurallara uygunluk açısından değerlendirebilme, metinde kullanılan ikna tekniklerini belirleyebilme ve metni dil ve anlatım yönünden değerlendirebilme maddelerinde belirgin bir başarısızlık tespit edilmiştir. Bu doğrultuda sınıf içi uygulamalarda, öğrencilerin medya metinlerine yönelik hak, özgürlük, etik ve değerler gibi somut olmayan kavramlar üzerinde düşünmelerini sağlayarak farkındalık oluşturulması, bilgiye ulaşmada bilginin sahibinin veya kaynağının sorgulanmaya teşvik edilmesi ve öğretim programlarına medya metinlerini değerlendirme ve öğrencilerin eleştirel bakış açısını destekleyecek daha fazla uygulama entegre edilmesi önerilmektedir.
The use of media texts in secondary school Turkish textbooks has increased in recent years. This increase continues due to both the requirements of the age and the contribution of media texts to teaching. However, children of the internet age are extremely successful in using social media and technology. Media texts can contain more than one communication element such as writing, sound and image. It is inevitable that these features have positive and negative consequences. Based on the fact that media texts are included as learning outcomes in the renewed 2024 Turkish Lesson Teaching Programme and as texts in textbooks, this study examined the 7th and 8th grade students' ability to evaluate informative and event-based media texts. The study, which was carried out in accordance with document analysis, one of the qualitative research methods, was carried out with a total of 153 students at the 7th and 8th grade level in a state secondary school in Manavgat district of Antalya province. The data, which were examined in line with 12 basic criteria determined by the researchers by reviewing the relevant literature, were analysed by content analysis, and the students' skills of analysing texts were tabulated and presented in the light of their correct, incorrect and partially correct answers to the questions. As a result of the research, it was observed that 7th and 8th grade students were successful in determining whether informative and event-based media texts were appropriate for their level, but they could not evaluate media texts by analysing them in depth. A significant failure was found especially in the items of making inferences about rights and freedoms, making inferences about the author of the text based on the text, evaluating the text in terms of compliance with ethical rules, determining the persuasion techniques used in the text and evaluating the text in terms of language and expression. In this direction, it is recommended to create awareness in classroom practices by making students think about intangible concepts such as rights, freedom, ethics and values towards media texts, to encourage students to question the owner or source of information in accessing information, and to integrate more practices into the curriculum to evaluate media texts and support students' critical perspective.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.