Klasik Türk edebiyatı türlerinden biri olan şehrengiz belli bir şehir bağlamında o şehrin meşhur olan güzellerini konu edinen, şahıs merkezli bir nazım türüdür. Bu kişiler meslekleri, güzellikleri veya diğer yönleriyle şehirde ileri gelen, ön plana çıkan kimselerdir. Bununla birlikte şehrengizlerde, şehrin doğal güzellikleri, mimari eserleri vb. ile ilgili kısımlara da yer verilebilir. Şehrengiz, mesnevi nazım şeklinde kaleme alınan bir tür olmakla beraber diğer mesnevilerde olduğu gibi içinde gazel nazım şekli ile yazılmış bölümler de yer almaktadır. Bu yönüyle gazel-şehrengiz arasında bir ilişki vardır. Bu ilişki bundan önceki çalışmalarda ele alınmıştı. Bu makalede ise bu tarz gazel kullanımının dışında değişik muhtevalı gazeller ele alınacaktır. Bunlardan ilki, belirli bir esnaf güzel için yazılan gazel örneği olarak Necâtî Bey’in bir çizmeci vasfında yazdığı gazel, kendisi de bir şehrengiz şairi olan XVI. yüzyıl şairlerinden Adlî’nin muvaşşah gazelleri, Eğridirli Hacı Kemal’in Câmi‘ü’n-nezâ’ir’inde yer alan, içinde aynı şehrengiz gibi birden fazla güzelin isminin geçtiği Karamanlı Nizâmî’nin gazeli ve bu gazele nazire olarak yazılan, şehrengiz başlığını taşıyan Muslihî’nin gazeli esas alınarak gazel ve şehrengiz türleri arasındaki benzerlikler üzerinde durulacaktır. Bu benzerliklerin şehrengiz türünün ortaya çıkmasında gazellerin bir tesirinin olup olmadığına, varsa bu tesirin mahiyeti üzerinde durulacaktır. Böylelikle klasik edebiyatta türlerin birbirine nasıl kaynaklık ettiği ve şehrengiz türünün Türk edebiyatında ortaya çıkışı ile ilgili olarak bazı tahminlerde bulunabiliriz.

One of the genres of classical Turkish literature, shahrangīz is a person-centered poetic genre focusing on the famous beauties of a specific city. These individuals are usually prominent figures in the town due to their professions, beauty, or other notable qualities. In addition to portraying people, shahrangīz poems may also include descriptions of the city's natural scenery, architectural works, and other similar elements. Although shahrangīz is written in the mathnawī verse form, like other mathnawīs, it also contains sections composed in the ghazal form. This creates an inherent link between the ghazal and the shahrangīz. While this relationship has been examined in previous studies, this article focuses on ghazals with varied content beyond their conventional usage within shahrangīz poems. These include: Nedjātī Beg’s ghazal portraying a shoemaker as an example of a craftsman-beauty; muwashshah ghazals by 16th-century poet ʿAdlī, who also wrote shahrangiz; a ghazal by Nizāmī of Karaman included in the poetry anthology Cāmiʿüʾn-nezāʾir by Hācī Kemāl of Egridir in which several beauties are mentioned as in a typical shahrangīz; and a ghazal written as a response to Nizāmī’s poem by Muslihī, explicitly titled shahrangīz. By examining these examples, this study investigates the similarities between the ghazal and shahrangīz genres and explores whether the ghazal influenced the emergence of shahrangīz poetry. Through this analysis, we can speculate on how literary genres in classical Turkish literature may have influenced one another, particularly regarding the origin of the shahrangīz genre.