Çeviribilim ve Sosyoloji: Çeviri Sosyolojisi

Author:

Number of pages:
941-952
Language:
Türkçe
Year-Number:
2025-Volume 20 Issue Ö1

Günümüzde, çeviri eyleminin yalnızca dilsel bir işlem olmadığı, toplumlar, kültürler ve diller bir birleriyle bir etkileşim ve köprü kurma işlevi üstlendiği kabul edilmektedir. Bu nedenle, çeviri biliminin sadece dilbilimsel bir alanla sınırlı kalmadığı, daha geniş bir perspektifte, disiplinlerarası bir bilim dalı olarak tanımlandığı görüşü yaygınlaşmıştır. Çeviri, dilin ve kültürün ötesinde, toplumsal yapılar ve ilişkilerle de doğrudan ilişkilidir ve bu nedenle sosyoloji ile olan etkileşimi, çeviribilimin şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Çeviribilim, sosyal bilimler arasında giderek daha fazla işbirliği yaparak, çevirinin toplumsal bağlamını ve toplumsal yapılarla ilişkisini derinlemesine incelemektedir. Çeviribilimin müstakil bir bilim dalı olarak onaylanma süreci, disiplinlerarası bir yapının ortaya çıkmasını zorunlu kılmaktadır. Başlangıçta uygulamalı dilbilim kapsamında değerlendirilen Çeviribilim, süreç içinde kendi başına bir bilim alanı olarak şekillenmiş ve bağımsızlaşmıştır. Bu süreçte, çeviri eyleminin yalnızca dilsel yönlerinin değil, kültürel ve toplumsal bağlamlarının da dikkate alınması gerektiği fikri, disiplinlerarası çalışmalarla pekişmiştir. Çeviribilim, dilin ötesine geçerek toplumsal yapılar, kültürel normlar, ideolojiler ve güç ilişkileri gibi faktörlerle de doğrudan bağlantıya geçmiştir. Bu nedenle çeviri, yalnızca bir dilsel aktarma süreci değil, buna paralel olarak toplumsal bir vaka olarak kabul edilmelidir. Çeviribilimin disiplinlerarası doğası, farklı bilim dallarının bakış açılarını birleştirerek çeviriyi çok boyutlu bir olgu olarak analiz etme imkânı sunmuştur. Çeviribilim ile sosyoloji arasındaki ilişki, çevirinin toplumsal bağlamını anlamada kritik bir öneme sahiptir. Çeviri, farklı toplumsal ve kültürel bağlamlarda yapılır ve bu bağlamlar, çeviri sürecini doğrudan etkiler. Çevirmen, yalnızca dilsel bir iletim yapmaz, buna ek olarak kültürel, toplumsal ve politik anlamları da taşır. Sosyolojik bakış açıları, çeviri sürecindeki güç ilişkilerini, ideolojik etkileri ve toplumsal normları incelemek için önemli bir olanak sunar. Bu bağlamda, Çeviribilimdeki disiplinlerarası yaklaşım, çeviri eylemini sadece dilsel bir aktarım olarak değil, ideolojik, kültürel, sosyal ve bir proses olarak değerlendirme imkânı tanır. Çeviribilim ile sosyoloji arasındaki ilişkiyi inceleyen çeviri sosyolojisi, çevirinin toplumsal yapılarla, güç ilişkileriyle ve kültürel normlarla nasıl etkileşime girdiğini anlamaya çalışır. Sosyolojik teoriler, çeviri sürecini sadece dilsel bir iletim süreci değil, aynı zamanda, kültürel, ideolojik ve Toplumsal faktörlerin tesiriyle oluşan bir olgu olarak analiz eder. Bu noktada, çevirinin toplumsal yapılar üzerindeki etkisini ve bu yapıların çeviri pratiği üzerindeki etkisini anlamak için sosyolojik kuramlar çok değerli bir rol oynar. Çalışmada, Çeviribilimin gelişim sürecinde sosyoloji ile ilişkisinden bahsedilmiştir. Ardından disiplinlerarasılık kavramı ve Çeviribilimdeki etkisi tartışılmış ve sosyolojik teorilerle olan ilişkisi de ele alınmıştır. Son olarak, Çeviribilim ve Sosyoloji arasındaki ilişki, çeviri çalışmalarında uygulanan başlıca toplumsal teoriler ve paradigmalar ile çeviri sosyolojisinin olgunlaşması üzerinde durulmuştur. Çalışma, tarama yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir.

Keywords


Today, it is acknowledged that translation is not only a linguistic process, but in addition, an interactive function and bridge-building between cultures, societies, and languages. Therefore, the view that translation studies is not confined to the linguistic domain, but rather defined as an interdisciplinary field, has become widespread. Translation is directly related not only to language and culture but also to social structures and relationships, and this is why its interaction with sociology plays a vital role in the development of translation studies. Translation studies, through increasing collaboration with the social sciences, delves into the societal context of translation and its relationship with social structures. The process of recognizing translation studies as an autonomous academic discipline necessitates the emergence of an interdisciplinary structure. Initially considered a part of applied linguistics, translation studies has gradually become an autonomous field of study. During this process, the idea that the translation act should consider both the linguistic aspects and the cultural and social contexts was reinforced through interdisciplinary studies. Translation studies has moved beyond language to directly engage with factors such as social structures, cultural norms, ideologies, and power relations. For that reason translation should be understood as both a linguistic transfer and a social phenomenon. The interdisciplinary approach of translation studies has facilitated the incorporation of various academic viewpoints, enabling a more comprehensive analysis of translation as a complex phenomenon. The connection between sociology and translation studies is crucial for understanding the social context of translation. Translation occurs in different social and cultural contexts, and these contexts directly influence the translation process. The translator does not only perform a linguistic transfer but also conveys cultural, social, and political meanings. Sociological perspectives provide an important framework for analysing power relations, ideological influences, and social norms in the translation process. Within this framework, the interdisciplinary approach in translation studies allows for the assessment of the act of translation not just as a linguistic transfer but as a social, cultural, and ideological process. Translation sociology, which examines the connection between sociology and translation studies, attempts to understand how translation interacts with social structures, power relations, and cultural norms. Sociological theories analyse the translation process as both a linguistic transfer and a phenomenon shaped by social, cultural, and ideological factors. In this regard, sociological theories play an indispensable role in understanding the impact of translation on social structures and how these structures influence translation practice. In the study, the relationship between sociology and the development process of Translation Studies has been discussed. Then, the concept of interdisciplinarity and its impact on Translation Studies were examined, along with its connection to sociological theories. Finally, the relationship between Translation Studies and Sociology, the main social theories and paradigms applied in translation studies, and the maturation of translation sociology were emphasized. The research was conducted using the survey method.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 14
Number of downloads 22

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.