Yûsuf peygamberin yaşadıklarının anlatıldığı Yûsuf ve Züleyhâ kıssası, kutsal kitaplarda yer bulması bakımından Türk edebiyatında da en çok ele alınan eserlerinden birisi haline gelmiştir. İncil ve Tevrat’ta insanlığa yön veren hikâyelerden olan bu kıssa, Kuran’ı Kerim’de “kıssaların en güzeli” anlamına gelen “ahsen’ül-kasas” ifadesine layık görülmüştür. Arap, Fars edebiyatının yanı sıra hem Doğu hem de Batı Türkçesiyle yazılmış eserin pek çok nüshası bulunmaktadır. Bu çalışmada ise Türk edebiyatında ilk kez Ali’nin dörtlüklerle yazdığı Kıssa-yı Yûsuf Berlin nüshası kullanılmıştır.

Sözlük anlamında herhangi bir değişikliğe uğramadan fiilden fiil yapan belirli eklerle fiilin anlamının genişletilerek cümledeki özne ve nesne ile olan bağlantısında uğradığı durum değişikliği olarak tanımlanan çatı; morfolojik, sentaktik ve leksik yöntemlerle kurulabilir. Türkçe için en uygun olan, en çok tercih edilen ve kabul gören yöntem ise morfolojik yani eklerle kurulan yöntemdir. Bu düşünceden hareketle söz konusu eserdeki çatı ekli fiiller tespit edilmiş ve madde başı olarak verilerek fiilin eserde hangi anlamda kullanıldığı belirtilmiş; eserin fiil söz varlığının tespiti de ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Çalışmada elde edilen veriler; oldurgan, ettirgen, edilgen, dönüşlü ve işteş çatı başlığında değerlendirilmiştir. Eserde oldurganlık işaretleyicilerinin eklendikleri fiillere bir olayın yapılmasını sağlama, işi kendisi yapma ve işe gücü yetme, bir olayın yapılmasına neden olma, yol açma, kılış bildirme, istemeyerek neden olma, ihmal; ettirgenlik işaretleyicileri bir şeyi yaptırma, bir olaya istemeden neden olma, ihmal, bir olayın yapılmasına neden olma, yol açma, yardım etme; edilgenlik işaretleyicilerinin etkilenenin ön plana çıkarıldığı, başkası tarafından yapılma, durum bildirme; dönüşlülük işaretleyicilerinin kendini etkileme, kendi üzerinde etki yapma, kendi için, kendi yararına eylem yapma, dolaylı etkilenme, ses çıkarma, pekiştirme; işteşlik işaretleyicilerinin bir işin, bir eylemin birden fazla kişi, varlık tarafından birlikte veya karşılıklı yapılması, pekiştirme ve dönüşlülük bildirme işlevlerini kazandırdığı görülmüştür.

The parable of Yûsuf and Züleyhâ, in which the experiences of the prophet Yûsuf are narrated, has become one of the most frequently discussed works in Turkish literature in terms of its place in the holy books. This parable, one of the stories that shaped humanity in the Bible and Torah, was deemed worthy of the expression “ahsen'ül-kasas”, which means “the most beautiful of parables” in the Qur'an. There are many copies of the work written in both Eastern and Western Turkish as well as Arabic and Persian literature. In this study, for the first time in Turkish literature, the Berlin copy of Ali's Kıssa-yı Yûsuf written in quatrains is used.

The voice of verb, which is defined as the change of state in the connection with the subject and object in the sentence by expanding the meaning of the verb with certain affixes that make the verb from the verb without any change in the dictionary meaning, can be established by morphological, syntactic and lexical methods. The most appropriate, most preferred and well accepted method for Turkish is the morphological method, that is, the method established with affixes. Based on this idea, the verbs with voice suffixes in the work have been identified and given as bullet points, the meaning of the verb in the work has been specified; the determination of the verb vocabulary of the work has also been tried to be revealed.

The datas obtained in the study were evaluated under the headings of transitivized, imperative, passive, reflexive and active voice. In the verbs to which the passive markers are added in the work, to ensure that an event is done, to do the work oneself and to be able to do the work, to cause an event to be done, to cause, to promp to, to cause involuntarily, to neglect; the passive markers to make something happen, to cause an event involuntarily, to neglect, to cause an event to be done, to induce, to help; the passive markers to emphasize the affected, to be done by someone else, to state a situation; reflexive markers are seen to affect oneself, to have an effect on oneself, to act for oneself, to act for one's own benefit, to be indirectly affected, to make a sound, to reinforce; and collaborative markers are seen to give the functions of doing a work or an action together or mutually by more than one person or entity, reinforcement and reflexivity.