“Türk Şairi/Milli Şair” olarak tanınan Mehmet Emin Yurdakul (1869-1944), özellikle I. Dünya Savaşı yıllarında yazdığı vatan ve kahramanlık konulu şiirleriyle şöhret kazanmış ve edebiyat tarihinde esas olarak bu ürünleriyle yer edinmiştir. Şiirlerinde hiçbir zaman bireysel temalara yönelmemiş olan Yurdakul’un, milliyetçi ideolojiye bağlı kalarak yazdığı ürünlerine göre ikincil plânda kalan, toplumsal sorunları ele aldığı şiirleri de bulunmaktadır. Bunlar, Mehmet Emin’in Türk milliyetçiliğinin gölgesinde kalan ve üzerinde yeterince durulmayan farklı bir yönünün, 1914 öncesi edebi üretiminin önemli bir unsuru olan halkçılığının ürünleridir. Osmanlı topraklarında yirminci yüzyılın başından itibaren, Rusya’dan gelen Yusuf Akçura, Hüseyinzade Ali gibi Müslüman aydınların etkisiyle yayılmaya başlayan halkçılık ideolojisinden etkilenen Mehmet Emin’in, halkçılık bilinciyle kaleme aldığı ürünleri, Türkçe Şiirler (1898) ve Türk Sazı (1914) başlıklı eserlerinde bulunmaktadır. Dolayısıyla anılan yapıtlar, onun halkçılığının içeriğine dair bilgi edinebildiğimiz en önemli kaynaklar arasında yer almaktadır. Mehmet Emin, bu eserlerdeki şiirlerinde, özellikle sosyoekonomik olarak üst kesim dışında kalan kitlelerin, daha çok köylülerin ve kentli yoksul kesimin, yani “halk”ın yaşadığı zorlukları ve sıkıntıları, yaşam koşullarını, yine halkın anlayacağı bir dille ve hece vezniyle temalaştırmıştır. Zira halkın yaşam koşullarının refaha kavuşturulması, seviyesinin yükseltilmesi bu olumsuzlukların ortadan kaldırılmasına koşut olarak değerlendirilmiş; toplumsal sorunların düzeltilmeden “terakki”nin mümkün olmayacağına inanılmıştır. Ayrıca bu dönem aydınları ve Mehmet Emin, meşhur söylemle “halka doğru” giderken, halka sadece romantik duygularla yaklaşarak onu yüceltmemişler; halkta gördükleri eksiklikleri ve olumsuzlukları çekincesizce dile getirmişlerdir. Bu bağlamda, Mehmet Emin’in Türkçe Şiirler’de ve Türk Sazı’nda yer alan şiirlerinde sosyal eleştirinin önemli yer kapladığı görülmektedir. Şair toplum yapısındaki çarpıklıkları gün yüzüne taşıyarak, bunlara dair farkındalık sağlamada ve çözümüne katkıda bulunmada şiirlerini araç olarak değerlendirmiştir. Bu çalışmada, anılan kitaplardaki sosyal eleştiri unsurları halkçılık bağlamında incelenecektir.

Mehmet Emin Yurdakul (1869-1944), known as the “Turkish Poet/National Poet,” gained fame particularly with his poems on homeland and heroism written during World War I, and it is primarily with these poems that he has earned a place in literary history. Yurdakul, who never turned to individual themes in his poems, also has works in which he addresses social issues, which remain secondary to his poems written in adherence to nationalist ideology. These are the products of Mehmet Emin's distinct facet, which remained in the shadow of his Turkish nationalism and has not been sufficiently emphasized: his populism, which was an important element of his pre-1914 literary output. Mehmet Emin, who was influenced by the ideology of populism, which began to spread in the Ottoman lands from the beginning of the twentieth century under the influence of Muslim intellectuals such as Yusuf Akçura and Hüseyinzade Ali, who came from Russia, penned his works with a populist consciousness in his works titled “Türkçe Şiirler” (1898) and “Türk Sazı” (1914). Therefore, the aforementioned works stand out as the most important sources from which we can obtain information about the content of his populism. In his poems in these works, Mehmet Emin thematized the difficulties and hardships experienced by the masses outside the upper class, mostly the villagers and the poor urban segment, in other words, the “people”, their living conditions, in a language that the people could understand and with the syllabic meter. For, the improvement of the living conditions of the people to prosperity, the raising of their level, was evaluated as parallel to the elimination of these negativities; it was believed that “progress” would not be possible without the correction of social problems. Moreover, the intellectuals of this period and Mehmet Emin, while going “towards the people” with the famous saying, did not only approach the people with romantic feelings and exalt them; they unreservedly expressed the shortcomings and negativities they saw in the people. In this context, it is seen that social criticism occupies an important place in the poems in Mehmet Emin's Türkçe Şiirler and Türk Sazı. The poet brought the distortions in the social structure to light, and evaluated his poems as a tool to raise awareness about them and contribute to their solution. In this study, the elements of social criticism in the mentioned books will be examined in the context of populism.