Âşık edebiyatımızda nazım ve nesir şekliyle yazılan destanlar, uzun soluklu eserlerdir Bu eserler, genelde toplumun yakın tarihi ve sosyal gerçekliklerini anlattığından dolayı sevilen sözlü edebiyatımızın önemli türleri arasına girer. Milli Mücadele Dönemi’nin milis kuvvetlerinde yer alan Mehmet Edip Dinç’in anıları ve eser-i cedit denilen büyük kâğıda yazmış olduğu “Batum’a Sitem Destanı” adlı şiiri, yakın tarihimize ışık tutmaktadır. Batum’un Ruslar tarafından işgal edilmesi, daha sonraki yıllarda Ermenilerin yaptığı zulümler ve milis kuvvetlerin Batum’u kurtarmak için yapmış olduğu faaliyetler, tüm çıplaklığı ile anlatılmaktadır. Mehmet Edip Dinç, Jön Türkler tarafından gönderilen bütün gazeteleri, Batum’da yaşayan halkı bilinçlendirmek için, kendi eliyle dağıtmıştır. Daha sonraki yıllarda Teşkilat-ı Mahsusa’ya katılan Edip Bey, önce Murgul’da yapılması planlanan misyonerlik faaliyetlerini engellemiş ve içimizdeki düşmanları teşhis ederek halkı bu konuda uyarmıştır. Bölgede gelişen olayları gözlemledikten sonra Mustafa Kemal ve Kazım Karabekir’e telgraf çekerek bilgilendirmiştir. Yakup Cemil ve Halit Bey gibi yakın tarihimize mal olmuş kişilerle birlikte kurtuluş için strateji belirlemesi çok önemlidir. Çalışmamızdaki amacımız, öncelikle bu konuda yazılmış eserlerin araştırılıp incelenmesidir. Yapılan incelemelerden sonra da yapılan bu mücadelelerin Edip Bey’in yazmış “Batum’a Sitem Destanı” adlı esere yansıma şeklini açıklamaktır. Bu çalışmada Mustafa Adil Özder’in 1974 yılında daktilo ile yazıp tamamladığı yayınlanmamış çalışması ve Yunus Zeyrek’in “Bizim Ahıska” dergisinde yayınladığı “Edip Dinç’in Hatıraları” adlı çalışması esas alınmıştır.

In our tradition of aşık literature, epics written in both verse and prose are long-lasting works. These works, which generally convey the recent history and social realities of society, are among the important genres of our beloved oral literature. The memories of Mehmet Edip Dinç, who served in the militia forces during the National Struggle Period, and his poem titled “Batum’a Sitem Destanı” (Epic of Sorrow for Batum), written on a large sheet of paper known as eser-i cedit, shed light on our recent history. The occupation of Batum by the Russians, the subsequent atrocities committed by Armenians, and the activities of the militia forces to liberate Batum are all vividly narrated. Mehmet Edip Dinç personally distributed all the newspapers sent by the Young Turks to raise awareness among the people living in Batum. In later years, Edip Bey joined the Teşkilat-ı Mahsusa (Special Organization), where he initially thwarted planned missionary activities in Murgul and warned the public by identifying internal enemies. After observing the events in the region, he informed Mustafa Kemal and Kazım Karabekir by sending telegrams. It was crucial for him to develop strategies for liberation alongside notable figures from our recent history, such as Yakup Cemil and Halit Bey. The aim of our study is primarily to research and examine the works written on this subject. After these investigations, we will explain how these struggles are reflected in Edip Bey’s work “Batum’a Sitem Destanı.” This study is based on the unpublished work completed by Mustafa Adil Özder in 1974 and Yunus Zeyrek's article titled “Edip Dinç’in Hatıraları” published in “Bizim Ahıska” magazine.