1798 yılında Napolyon’un Mısır’ı işgali sonrasında XIX. yüzyılda Arap coğrafyasında ortaya çıkan ve Arap Rönesans’ı olarak da bilinen Nahda Hareketi, Arap dünyasının modernleşme sürecinin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Bu modernleşme, siyasi ve kültürel bir yapıya sahip olmakla birlikte aynı zamanda edebi bir kalkınmayı da kapsamaktadır. İlk olarak Mısır’da başlayan bu hareket, zamanla sınırlarını genişletmiş ve Lübnan, Ürdün, Suriye ve diğer Arap ülkelerine de sirayet etmiştir. Suriye’de yaşamış olan Fransîs el-Marrâş da bu hareketin öncülerinden biri olup şiir, öykü, roman ve gezi edebiyatı türlerinde kaleme almış olduğu eserleriyle Suriye edebiyatının gelişimine katkıda bulunmuştur. Ömrünün erken döneminde Batı edebiyatıyla tanışan Marrâş, bu sayede Arap coğrafyasında henüz olgunlaşmamış olan roman ve öykü gibi türlerde kendisini kanıtlamıştır. Fransız Devrimi’nin özgürlük, eşitlik ve adalet gibi kavramlarından etkilenen yazar, Arap toplumuna modernleşme ve aydınlanma çağrısında bulunmuştur. Marrâş, klasik Arap edebiyatını modern temalarla birleştirerek, özellikle roman ve şiir gibi türlerde önemli eserler vermiştir. Eserlerinde sıkça işlediği özgürlük, akıl, medeniyet ve insan hakları gibi temalar, onun aydınlanma düşüncesini yansıtmaktadır. “Ğâbetu’l-Hakk” adlı sembolik romanı ve “Mir’âtu’l-Hasnâ” adlı divanı modern Arap edebiyatında hem edebi hem de düşünsel bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Bu eserleri, yalnızca birer edebi yapıt değil, aynı zamanda Arap toplumuna yönelik bir reform ve modernleşme manifestosu niteliği taşır. Bu çalışmada, Fransîs el-Marrâş’ın hayatı, eserleri, romancılığı ve şairliği aracılığıyla fikri ve edebi kişiliği incelenip onun Nahda hareketindeki ve Arap edebiyatındaki yerine değinilecektir.

The Nahda movement, also known as the Arab Renaissance, which emerged in the Arab geography in the nineteenth century after Napoleon's invasion of Egypt in 1798, is considered to be the beginning of the modernization process of the Arab world. This modernization, not only has a political and cultural structure but also includes a literary development. This movement, which first started in Egypt, expanded its borders in later periods and spread to Lebanon, Jordan, Syria and other Arab countries. Fransîs al-Marrash, who lived in Syria, was one of the pioneers of this movement and contributed to the development of Syrian literature with his works in the genres of poetry, short stories, novels and travel literature. Marrash, who was introduced to Western literature in his early life, proved himself in genres such as novels and short stories that had not yet matured in the Arab geography. Influenced by the French Revolution’s concepts of freedom, equality and justice, the author called for modernization and enlightenment in Arab society. Marrāsh combined classical Arabic literature with modern themes and produced important works, especially in genres such as novels and poetry. The themes such as freedom, reason, civilization, and human rights, which he frequently dealt with in his works, reflect his enlightenment thought. His symbolic novel “Ghâbet al-Haqq” and his divan “Mir'âtu al-Hasnâ” are considered to be both literary and intellectual milestones in modern Arabic literature. These works are not only literary works, but also a manifesto of reform and modernization for Arab society. This study examines the intellectual and literary personality of Fransîs al-Marrash through his life, works, novelism, and poetry, and discusses his place in the Nahda movement and Arabic literature.