Farklı üretim yerine sahip nazal ünsüz seslerin duyulduğunda birbirinden ayırt edilmesini sağlayan çeşitli akustik ipuçları bulunur. Bu akustik ipuçlarından biri nazal murmur bölgesi diğeri formant geçiş bölgesidir. Formant geçiş bölgesinin nazal ünsüzlerin ayırt edilmesinde önemli bir akustik ipucu olduğu bilinirken nazal murmur bölgesinin rolü tartışmalıdır. Bu çalışmanın amacı Türkçe nazal ünsüz /m/ ve /n/ seslerinin dinleyiciler tarafından ayırt edilmesinde nazal murmur ve formant geçişlerinin rolünü analiz etmektir. Bu amaçla 2017 yılında kısıtlı sayıda seçeneği olan bir dinleme deneyi yapılmıştır. Nazal ünsüzlerin yer aldığı kelimeler bir konuşucu tarafından sesletilmiş ve kaydedilmiştir. Kayıtlardan nazal murmur bölgesi, formant geçiş bölgesi veya iki bölgeden de ses parçaları içeren çeşitli uzunluklarda ses uyaranları oluşturulmuştur. 30 dinleyici ses uyaranlarını 2 kez dinlemiştir ve /m/ ya da /n/ seçeneğini işaretlemiştir. Alınan yanıtlara göre formant geçiş bölgelerinin her iki nazal ünsüz için de güçlü bir akustik ipucu olduğu, dinleyiciler tarafından /m/ ve /n/’yı birbirinden ayırt etmede kullanıldığı bulunmuştur. /m/ sesinin nazal murmur bölgesinin, /m/ sesi için güçlü bir akustik ipucu olduğu bulunmuştur. Ancak /n/ sesinin nazal murmur bölgesinin, /n/ sesinin üretim yerinin tanınması için bir akustik ipucu olmadığı, hatta dinleyiciler tarafından /m/ olarak tanınmasına neden olduğu görülmüştür. Ayrıca nazal murmur ve formant geçiş bölgelerinin birlikteyken üretim yeri için güçlü bir akustik ipucu olduğu da bulunmuştur. Son olarak ses uyaranlarının süresinin, nazal seslerin ayırt edilmesinde genellikle etkisinin olmadığı, çok kısa süreli ses uyaranlarının dahi nazal seslerin birbirinden yüksek oranlarda ayırt edilmesini sağladığı görülmüştür. Bu çalışma bulgularının ileride nazal seslerin algılanmasında sorunların olduğu bilinen işitme engeli gibi bazı dil ve konuşma sorunlarında yararlı olması beklenmektedir.
There are various acoustic cues that allow nasal consonants with different places of articulation to be discriminated from each other when heard. One of these acoustic cues is the nasal murmur region and the other is the formant transition region. While the formant transition region is known to be a strong acoustic cue in distinguishing nasal consonants, the role of the nasal murmur region is controversial. The aim of this study is to analyze the role of nasal murmur and formant transitions in the discrimination of Turkish nasal consonant /m/ and /n/ sounds by listeners. For this purpose, a forced-choice listening experiment was designed. The target words containing nasal consonants were spoken by a speaker and the speech was recorded. The stimuli of various lengths were created from the recordings, including the nasal murmur region, the formant transition region, or sound fragments from both regions. 30 listeners listened to the 152 stimuli twice and selected either /m/ or /n/. According to the answers received, it was found that formant transition regions are strong acoustic cues for both Turkish nasal consonants and are used by listeners to discriminate /m/ and /n/ from each other. The nasal murmur region of the /m/ sound has been found to be a strong acoustic cue for /m/. However, it has been observed that the nasal murmur region of the /n/ sound is not an acoustic cue for the place of articulation of the /n/, and is even perceived as /m/ by the listeners. The nasal murmur and formant transition regions together create a strong acoustic cue for the place of articulation. Finally, it has been observed that the duration of stimuli generally has no effect on the discrimination of nasal consonants, and even very short-term stimuli enable the discrimination of nasal consonants from each other at high ratios. It is expected that the findings of this study will be useful in the future for language and speech problems such as hearing impairment, where there are problems in perceiving nasal consonants.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.