Bitkiler, dünya üzerindeki yaşamın sürekliliği için hayati öneme sahip temel unsurlardır. İnsanlar, bitkilerle çok eski çağlardan bu yana simbiyotik bir ilişki içinde olmuşlar ve bu ilişki, medeniyetin başlangıcından modern zamanlara kadar geniş bir yelpazede (beslenme, tıbbi tedavi, tekstil ürünleri vb.) çeşitli şekillerde kendini göstermiştir. Bitkilerin faydalarının yanı sıra, içerdikleri potansiyel toksik maddeler nedeniyle zarar verebilecekleri de bilinmektedir. Bazı bitkiler, insanlar ve hayvanlar için tehlikeli olabilir ve uygun bilgi ve deneyim olmaksızın kullanıldıklarında sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Bitki adları, ad biliminin fitonomi olarak bilinen dalı kapsamında incelenir. Fitonomi, bitkilerin bilimsel adlandırılma süreçlerini ve bu süreçte dilin rolünü araştıran bir disiplindir. Bitki adları, genellikle bitkilerin morfolojik, coğrafi, tarihsel veya kültürel özelliklerine dayanarak oluşturulmuştur. Yaygın olarak, bir bitkinin görünümüne veya yetiştiği yerin adına göre adlandırılması söz konusudur. Türkçe, bitki adları açısından oldukça zengin bir dildir ve bu zenginlik, dilin tarihsel derinliği ve coğrafi çeşitliliği ile yakından ilişkilidir. Halk arasında zehirli bitkilerin adlandırılmasında hayvan adlarının sıkça kullanıldığı görülmektedir. Bu tür adlandırmalar, genellikle bitkilerin özelliklerini veya görünüşlerini hayvanlarla ilişkilendirerek yapılan aktarmalar yoluyla oluşturulmaktadır. Bu çalışmada, zehirli bitki adlandırmalarında kullanılan hayvan adları ele alınmıştır. T. C. Tarım ve Orman Bakanlığının 12.10.2020 tarihli, zehirli ve zararlı oldukları için gıda amaçlı kullanımı yasaklanan bitkiler listesinden yararlanılmıştır. Araştırma, bu listedeki bitki adlarından hayvan adı kullanılarak oluşturulanlara odaklanmıştır. Elde edilen bulgular, Türkçede zehirli bitkilerin adlandırılmasında hayvan adlarının yaygın olarak kullanıldığını ve bu adlandırmaların bitkilerin özelliklerini veya görünümlerini hayvanlarla ilişkilendirerek yapıldığını ortaya koymaktadır. Zehirli bitkilerin adlandırılması, halk arasında bu bitkiler hakkında aktarılan bilgi ve deneyimlerin bir parçası olarak değerlendirilmektedir. Bu adlandırmalar, halk kültüründe nesiller boyu süren gözlemlerin ve deneyimlerin bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır.
Plants are essential elements that are vital for the continuity of life on Earth. Humans have had a symbiotic relationship with plants since ancient times and this relationship has manifested itself in a wide range of ways (nutrition, medical treatment, textiles, etc.) from the beginning of civilization to modern times. In addition to their benefits, plants are also known to cause harm due to the potentially toxic substances they contain. Some plants can be dangerous to humans and animals and can cause health problems when used without proper knowledge and experience. Plant names are studied within the branch of nomology known as phytonomy. Phytonomy is a discipline that studies the scientific naming processes of plants and the role of language in this process. Plant names are often based on morphological, geographical, historical or cultural characteristics of plants. Commonly, a plant is named according to its appearance or the name of the place where it grows. Turkish is a very rich language in terms of plant names and this richness is closely related to the historical depth and geographical diversity of the language. It is seen that animal names are frequently used in the naming of poisonous plants among the people. Such nomenclatures are usually created through transpositions by associating the characteristics or appearance of plants with animals. In this study, animal names used in poisonous plant names are discussed. The Republic of Turkey Ministry of Agriculture and Forestry's list of plants banned for food use because they are poisonous and harmful, dated 12.10.2020, was used. The research focused on the plant names in this list that were created using animal names. The findings reveal that animal names are widely used in the naming of poisonous plants in Turkish and that these names are made by associating the characteristics or appearance of plants with animals. The naming of poisonous plants is considered as a part of the knowledge and experiences transmitted about these plants among the people. These names appear as a reflection of generations of observations and experiences in folk culture.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.