Misalli Büyük Türkçe Sözlük’e Göre Yabancı Kökten Türetilen Türkçe Kelimeler

Author:

Number of pages:
1353-1373
Language:
Türkçe
Year-Number:
2024-Volume 19 Issue 4

İnsanlar kelimelerle düşünür, kelimelerle konuşur ve her türlü duygu ve düşüncelerini kelimelerle ifade eder. Tanımı konusunda bir fikir birliği olmamakla birlikte kelimeler genel olarak bir dilin anlamlı ve bölünmez en küçük birimi olarak kabul edilir. Bir dilde kullanılan kelime sayısına o dilin söz varlığı denir. Söz varlığı zamanla önemli ölçüde değişebilir. Geçmişten günümüze bazı Türkçe kelimeler anlam gelişmesi, anlam bozulması, anlam daralması, anlam genişlemesi gibi anlamsal değişimlere uğramıştır. Bu araştırmanın amacı, Misalli Büyük Türkçe Sözlük'te yer alan ancak kaynak dilde bulunmayan yabancı kökenli kelimelerden türemiş Türkçe kelimeleri tespit edip sınıflandırmak ve kökenlerini belirlemektir. Bu türemiş kelimeler türemiş halleriyle kaynak dilde yer almazlar. Bu durum özellikle Arapça ve Farsça kökenli kelimelerde görülür. Bu kelimeler yalnızca yeni anlam ve şekilleriyle Türkçede kullanılmaktadır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri Misalli Büyük Türkçe Sözlük'ün internet versiyonu olan Kubbealtı Sözlüğü'nden elde edilmiştir. Sözlükte "Türkçeden türetilmiştir" bilgi notuyla paylaşılan kelimeler tespit edilerek, kelimelerin kökeni, kaynak dildeki anlamları ve Türkçeye kazandırdıkları anlamlar alfabetik sıraya göre listelendi. İstatistiki olarak Misalli Büyük Türkçe Sözlük’te başka dillerden türetilmiş 286 Türkçe kelime bulunmaktadır. Bunlardan 245’i Arapça, 31’i Farsça, 6’sı Fransızca, 2’si İtalyanca, biri Latince ve biri de Yunancadan türetilmiştir. Ödünç kelime kategorisinde ele alınması gereken ve bir kısmı hâlen tedavülde olan bu kelimeler zamanında önemli bir boşluğu doldurmuştur.

Keywords


Human beings think with words, speak with words, and express all kinds of feelings and thoughts with words. Although there is no consensus on its definition, words are generally accepted as the smallest meaningful and indivisible unit of a language. The number of words used in a language is called the vocabulary of that language. Vocabulary can change significantly over time. Since the past, some Turkish words have undergone semantic changes such as meaning improvement, meaning deterioration, meaning narrowing, and meaning expansion. The purpose of this research is to identify and classify Turkish words derived from words of foreign origin that are included in Misalli Büyük Türkçe Sözlük (the Great Turkish Dictionary with Examples) but are not in the source language, and to determine their origins. These derived words do not exist in the source language in their derived forms. This situation is especially seen in words of Arabic and Persian origin. These words are used only in Turkish with their new meanings and forms. In this study, document analysis, one of the qualitative research methods, was used. The data of the research were obtained from the Kubbealtı Dictionary, the internet version of the Misalli Büyük Türkçe Sözlük. The words shared in the dictionary with the information note "derived in Turkish" were determined, and the origin of the words, their meaning in the source language and the meaning they gained in Turkish were listed in alphabetical order. Statistically, there are 286 Turkish words derived from other languages ​​in the Misalli Büyük Türkçe Sözlük. Of these, 245 are derived from Arabic, 31 from Persian, 6 from French, 2 from Italian, one from Latin and one from Greek. These words, which should be considered in the category of loanwords and some of which are still in circulation, filled an important gap at the time.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 33
Number of downloads 66

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.