Ali Şir Nevayî, 15. yüzyılda Çağatay Türkçesiyle eserlerini kaleme almış bir şairdir. Nevayî, şiirlerinde çok yönlü bir dil ve üslup kullanmıştır. Hem çeşitli âlimlerden etkilenmiş hem de edebî ve ilmî mekanlarda bulunarak kendisini geliştirmiştir. Türkçenin yanı sıra Arapça ve Farsçaya da hâkim olan Nevayî, geniş bir terminolojiye sahiptir. Bu dili ustaca kullandığı için de yaşadığı dönemin diline “Nevayî dili” denmiştir. Nevayî’nin,  yetkinlikle çok sayıda eser ortaya koyması, kendisinden sonraki şairleri etkilemiştir. Eserlerinde dille ilgili, edebî, tarihî, dinî, ahlakî ve sosyal konulara yer vermesinin yanı sıra ilmî ve fennî konulara da yer vermiştir. Nevayî’nin ele aldığı ilmi konulardan birisi de “kimya”dır. Maddenin, çeşitli yöntemlerle değişime uğraması kimya olarak nitelendirilmektedir ve bu konu, Nevayî’nin eserlerinde doğrudan ya da dolaylı olarak işlenmiştir. Nevayî’nin şiirlerinde yer verdiği konulardan birisi de “simya”dır. İlm-i huruf olarak da bilinen simya ilmi, kimya ile yakın anlamlı olsa da daha çok bir gizemi aydınlatma, gök bilimsel bir çıkarım yapma veya gelecek ile ilgili bilgiler verme ile onun şiirlerinde yer almıştır. Bu çalışmada, Ali Şir Nevayî’nin eserlerinde yer alan “kimya” ve “simya” terimleri üzerinde durularak Nevayî’nin kimya ve simya konularını nasıl işlediği açıklanmaya çalışılmıştır. Kimyanın öze ulaşma, değişim, yanıltma, çıkarım yapma gibi özelliklerinin, insan ile nasıl ilişkilendirdiği irdelenmiştir. Nevayî’nin şiirlerinde kimya ilminin insan, madde, aşk ve sihir ile ilişkisinin ortaya konulması hedeflenmiştir. Bunun yanı sıra kimya ilmi ile benzer anlamlarda işlenen simya konusu da ele alınmış, Nevayî’nin eserlerinde simyanın kullanım şekilleri yorumlanarak açıklanmaya çalışılmıştır. Çok yönlü eserler veren Nevayî’nin, bir şaire göre uzak olarak nitelendirilebilecek fennî konularda da derin bilgiye sahip olduğu bilgisine ulaşılmıştır.

Ali Şir Nevayî is a poet who wrote his works in Chagatai Turkish in the 15th century. Nevayî used a versatile language and style in his poems. He was both influenced by various scholars and improved himself by being in literary and scientific places. Nevayî, who is fluent in Arabic and Persian as well as Turkish, has a wide terminology. Because he used this language skillfully, the language of the time he lived in was called “Nevayî language”. Nevayî's ability to produce many works influenced the poets after him. In addition to including linguistic, literary, historical, religious, moral and social issues in his works, he also included scientific and scientific issues. One of the scientific subjects that Nevayî deals with is “chemistry”. The change of matter through various methods is described as chemistry, and this subject is covered directly or indirectly in Nevayî's works. One of the subjects that Nevayî includes in his poems is “alchemy”. Although the science of alchemy, also known as ilm-i huruf, is closely related to chemistry, it was included in his poems mostly to illuminate a mystery, make an astronomical inference or give information about the future. In this study, it was tried to explain how Nevayî handled the subjects of chemistry and alchemy by focusing on the terms “chemistry” and “alchemy” in Ali Şir Nevayî’s works. It has been examined how the features of chemistry such as reaching the essence, change, misleading and making inferences are related to humans. In Nevayî’s poems, it is aimed to reveal the relationship between the science of chemistry and human, matter, love and magic. In addition, the subject of alchemy, which is treated with similar meanings as the science of chemistry, was also discussed, and the ways in which alchemy was used in Nevayî’s works were interpreted and explained. It has been learned that Nevayî, who produced versatile works, also had deep knowledge on scientific subjects that could be described as distant for a poet.