Bu çalışmada, öncelikle hece vezninin özelliklerinden bahsedilmiş; bu vezni kullanan divan şairlerinden, divan şiirindeki hece vezniyle yazılmış şiir örneklerinden söz edilmiştir. 18. yüzyıl divan şairlerinden hacimli sayılabilecek bir divana sahip Ferrî’nin (ö. 1807-8), divan nüshalarının birinde hece vezni ile yazılmış iki gazeli bulunmaktadır. Çalışmamızın esas konusu teşkil eden bu gazellerden biri, yine 18. yüzyıl divan şairlerinden Kastamonulu Sa‘dî’nin aruz vezniyle söylediği gazeline Ferrî’nin de açıkça belirttiği üzere nazire niteliğini taşımaktadır. Model şiir (bir şair tarafından tanzir edilen şiir) olan Kastamonulu Sa‘dî’nin gazeli de hikemî tarzın kurucusu ve pek çok şair tarafından üstat kabul edilip takip edilen Nâbî’nin (ö. 1712), “bozundısıdır” redifli zemin şiiri olan (kendisine nazire/ler yazılan ilk şiir) aruz vezniyle nazmedilmiş gazeline şairin açıkça söylediği üzere naziredir. Ferrî, üstat olarak bilinen Nâbî’nin şiiri yerine, ifadelerinden anlaşıldığına göre çağdaşı ve dostu olan Kastamonulu Sa‘dî’nin gazeline nazire yazmayı tercih etmiştir. Bu nazire gazelini de model şiir ve zemin şiirin yazıldığı aruz vezniyle değil de hece vezniyle yazmıştır. Naziresini, zemin şiir ve model şiirden farklı olarak müzeyyel gazel olarak nazmetmiştir. Yani mahlasını söyledikten sonra Kastamonulu Sa‘dî’yi eklediği bir beyit ile övmüştür. Bu çalışmada, Ferrî’nin nazire gazeli; model şiir olan Kastamonulu Sa‘dî’nin gazeli ve zemin şiir vasfını taşıyan Nâbî’nin (ö. 1712) gazeli ile vezin, kafiye, söyleyiş, muhteva bakımından karşılaştırılarak anlamlandırılmaya gayret edilmiştir. Ayrıca, Ferrî’nin hece vezni ile yazılmış iki şiirinden/gazelinden diğeri de şekil ve anlam itibariyle kısaca ele alınmıştır.
In this study, first of all, the characteristics of syllabic meter are mentioned; divan poets who use this meter, and examples of poems written in syllabic meter in divan poetry are referred. Ferrî (d. 1807-8), one of the 18th century divan poets with a divan which can be considered as voluminous, has two ghazals written in syllabic meter in one of the divan copies. One of these ghazals, which constitutes the main subject of our study, is a nazire (in literature, a poem usually a ghazal written in the same meter and rhyme by another poet.), as Ferrî clearly states, to the ghazal of Sa‘dî from Kastamonu, another 18th century divan poet, written in aruz meter. The ghazal of Sa‘dî from Kastamonu, which is a model poem (a poem that is a nazire by another poet), is also a nazire (in aruz meter), as the poet explicitly states, to the ghazal of Nâbî (d. 1712), the founder of the wise style and considered a master by many poets, whose ghazal has the redif (repeated word after the rhyme) "bozundısıdır" and is a primary poem (the first poem for which nazire(s) were written). Instead of Nâbî’s poem, who is known as the master, Ferrî preferred to write a nazire to the ghazal of his contemporary and friend Sa‘dî from Kastamonu, according to his statements. He wrote this ghazal in syllabic meter, rather than in aruz, the meter in which the model poem and the primary poem were written. Unlike the model poem and the primary poem, he wrote this ghazal as a müzeyyel ghazal. In other words, he praised Sa‘dî from Kastamonu with a couplet he added after using his pseudonym. In this study, Ferrî’s nazire ghazal is compared with the model poem, ghazal of Sa‘dî from Kastamonu and Nâbî’s (d. 1712) ghazal, which has the characteristics of a primary poem, in terms of meter, rhyme, rhetoric and content. In addition, one of Ferrî’s two poems/ghazalles written in syllabic meter is briefly discussed in terms of form and meaning.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.