13. yüzyıldan itibaren Şam ve Anadolu coğrafyalarında yaşamış, garip hareketleriyle ön plana çıkmış fakat birtakım kerametleriyle insanların nezdinde kutsal bir saygınlık uyandırmış olan “muvelleh dervişler”in varlığına rastlanılmaktaydı. “Muvelleh dervişler”, yaşadıkları harabe yerlerde, cami mescitlerinde ve tekkelerde yaşamlarını sürdürmekteydi. Bu dervişler bir taraftan insanların yardımlarını kabul etmeden toplumdan uzak bir şekilde münzevî bir hayat yaşarlardı.  Muvelleh bir yaşam tarzını tercih eden bu dervişler herhangi bir tarikata da bağlı kalmadıklarından bazı dinî âlimler tarafından hedef tahtasına oturtulmuşlardı. Bu durumun aksine “muvelleh dervişler”, yaşadıkları dönemin hükümdarlarından devlet yöneticilerine kadar önemli mevkideki kişilerin saygı duyduğu ve onların görüşlerini almayı özen gösterdikleri bilinmektedir. Bu dervişler hakkındaki bilgiler için 14.yüzyılda yaşamış Rifâî sûfîlerinden biri olan İbnu’s-Serrâc’ın “Teşviku’l-ervâh ve’l-kulûb ilâ zikri allâmi’l-guyûb” adlı eserinde ele alınmaktadır. Bu eserde ele alınan muvelleh dervişlerin izlerini ise Ali Şir Nevâyî’nin “Nesȃyimü'l mahabbe min şemȃyimi’l fütüvve” adlı eserinde de tespit edilmektedir. Bu çalışmada, “muvelleh” kavramı ile “muvelleh dervişler”in tasavvufî yönleri, etkilendiği tasavvufî ekolü ve tarihsel gelişimleri hakkındaki bilgilere yer verilecektir. Nevâyî’nin “Nesâyimü’l-mahabbe” adlı eseri üzerine kısa bir bilgi verildikten sonra bu eserde geçen muvelleh tipli dervişlerin adları maddeler halinde sıralanarak tanıklanmaya çalışılacaktır. Bu eserde tespit edilen muvelleh derviş sayısı 20 kişi olup her birinin eserden geçtiği yerler gösterilecektir. Nevâyî’nin bu eserinde yer alan muvelleh tipli dervişler kimlikleri, unvanları gibi birtakım değerlendirmeler yapılarak açıklanacaktır.

From the 13th century onwards, there were “muwallah dervishes” who lived in Damascus and Anatolia, who came to the fore with their strange actions, but who aroused a sacred respect in the eyes of people with some of their miracles. “Muwallah dervishes” lived in ruins, mosques, masjids and tekkes. On the one hand, these dervishes lived an ascetic life away from society without accepting the help of people.  These dervishes, who preferred a muwelleh lifestyle, were targeted by some religious scholars because they did not belong to any sect. Contrary to this situation, it is known that “muwallah dervishes” were respected by people in important positions, from the rulers of the period they lived in to state administrators, and that they took care to seek their opinions. Information about these dervishes is found in the work of Ibn al-Sarrāj, one of the Rifāı̇̄ Sufis who lived in the 14th century, titled “Tashviku al-arvāh va al-kulūb ilā zikri allāmi al-guyūb”. The traces of the muwallah dervishes discussed in this work are also found in ʿAlī Shīr Nawāyı̇̄’s “Nasā’im al-mahabba min şamā’imi al-futuvve ”. In this study, the concept of “muwallah” and the soufi aspects of “muwallah dervishes”, the soufi school influenced by them and their historical development will be discussed. After giving a brief information on Nawāyı̇̄'s work “Nasā’im al-maḥabba”, the names of muwallah-type dervishes mentioned in this work will be listed in items and tried to be witnessed. The number of muvelleh dervishes identified in this work is 20 and the places where each of them is mentioned in the work will be shown. Some evaluations such as the identities and titles of the muwallah-type dervishes in this work of Nawāyı̇̄ will be explained.