Kişi Zamirlerinin İsim Tamlamalarında Tamlayan Olması Üzerine

Author:

Number of pages:
947-955
Language:
Türkçe
Year-Number:
2024-Volume 19 Issue 3

Türkçede Ahmet’in evi gibi bir belirtili isim tamlaması örneğinde birinci isim unsurunun yerine kişi zamirleri de gelebilmekte ve böylece onun evi, senin evin, benim evim gibi örnekler ortaya çıkmaktadır. Bu tip örneklerin diğer isim tamlaması örnekleriyle aynı şekilde oluştuğu hemen her kaynakta belirtilmiş; ancak, kimi kaynaklarda arada bazı farkların olduğu da dile getirilmiştir. Bu farklılıkların başında ise tamlayanın kişi zamiri olması ve tamlananın kişiye göre farklı iyelik eklerini alabilmesi gibi özellikler gelmektedir. Arada gözetilen bu tür ortak ve farklı noktalar, beraberinde söz konusu örneklerin ayrı bir öbek olup olmadığı sorusunu getirmiştir. Buna göre, aynı örneklerin kimi kaynaklarda iyelik öbeği veya bazen de adıl tamlaması olarak değerlendirildiği görülür. Diğer taraftan, böyle bir ayrıma gitmeyerek bu örnekleri yine belirtili isim tamlamaları arasında gösteren kaynaklar da bulunmaktadır. Ayrıca, kimi kaynaklarda da söz konusu örneklerle ilgili öne çıkan tüm özelliklere yer verilmiş; ancak, adlandırma sürecinde bunlardan hangisinin esas alınması gerektiği konusunda çok net bir ayrıma gidilmemiştir. Bu durum, aynı tip örnekler için birden fazla terimin kullanıldığı ve kaynaklar arasında bu açıdan birtakım farklılık veya belirsizliklerin süregeldiği bir tabloyla karşılaşmamıza neden olmaktadır. Bu çalışmada, konuyla ilgili kaynaklarda öne çıkan söz konusu tanım ve adlandırma önerileri karşılaştırılmıştır. Bu bağlamda, mevcut değerlendirmelerde birer ölçüt olarak kabul edilen özellikler belirlenmiştir. Ardından bu ölçütler çerçevesinde “zamirlerin sözcük öbeklerinde asli birleşen olarak bulunup bulunamayacağı”, “tamlayanın yüzeysel yapıda belirtilmemesinin ayrıcı bir özellik olup olmadığı”, “kişiye göre değişen iyelik eklerinin ayrı bir öbek oluşturup oluşturamayacağı” ve “yapısal özelliklerin öbeğin tanımlanmasındaki rolünün ne olduğu” gibi hususlar üzerinde durulmuştur. Sonuçta, söz konusu örnekleri belirtili isim tamlamaları arasında göstermek veya ayrı bir öbek olarak tanımlamak konusunda öne çıkan iki yaklaşımdan hangisinin benimsenmesi gerektiği sorusuna cevap aranmıştır.

Keywords


In Turkish, personal pronouns can also replace the first noun in a noun phrase such as Ahmet’in evi. In this case, examples like this arise: onun evi, senin evin, benim evim. It’s stated in almost every source that these types of examples are formed in the same way as other noun phrases. However, it’s also written in some grammars that there are some differences. Accordingly, the most important difference is that the determinant is a personal pronoun and the determinated can take different possessive suffixes depending on the person. These common and different points have brought about the question: Are such examples a different group from noun phrases? Accordingly, the same examples are evaluated as a possessive phrase or pronoun phrase in some of the sources. On the other hand, there are also sources that do not make such a distinction and consider these examples as noun phrases. Moreover, in some grammars, all the prominent features of these examples are included, but a clear distinction is not made as to which of these should be taken as basis in the definition and naming process.This situation causes a general picture to be seen that more than one term is used for the same type of examples and there are ongoing dualities among the grammars. In this study, the definitions and naming suggestions that come to the fore in the sources on this subject are compared. In this context, features that are considered criteria in current evaluations have been determined. Then, taking these criteria into consideration, the following issues have been discussed: “Could pronouns be found as primary constituents in word phrases?”, “Is it a distinctive feature that the determinant is not stated in the surface structure?”, “Could possessive suffixes referring to different people create different word phrases?” and “What is the role of structural features to define word phrases?” vb. As a result, the question of whether these examples are noun phrases or different phrases has been tried to be answered.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 82
Number of downloads 122

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.