“Kara mizah”, dünyanın anlamsızlığına, bir değer hiyerarşisinin bulunmayışına, neden-sonuç ilişkilerinin kolayca geçersizleşebileceğine yahut ters çevrilebileceğine ve bireyin girdiği ya da dışında durduğu tüm mücadelelerde peşinen yenilgisine atıf yapar. Kara mizahın kendini açığa vurduğu metinlerin kurmaca kişisi olan anti-kahraman ise başarısızlıklar silsilesini bünyesinde taşıdığı gibi istikrarsızlığı, saçmalığı ve müdahale alanının dışında durmayı olağanlaştırır. Aynı zamanda anti-kahraman, kara mizahın mütemmim cüzü ve başat ögelerinden biridir. Hem anti-kahraman hem de kara mizah kategorileri, farklı prototipler ya da öncüller olduğu varsayılsa da 20. yüzyıla özgü modernist edebiyatın bileşenleridir. Bu çalışma terminoloji, tanımlar ve tarihçe konularına ana çizgileriyle değindikten ve her iki kavramı da gereken ölçüde berraklaştırdıktan sonra bir kara mizah çözümlemesini örnekleme niyetini taşımaktadır. Söz konusu niyete bağlı olarak öncelikle kara mizah ve anti-kahraman kategorileri kuramsal olarak tanıtılmış, her ikisiyle ilgili tarihsel ve kavramsal tartışmalar üzerinde etraflıca durulmuştur. Bununla birlikte Türk edebiyatında, birbirini tamamlayan bu iki edebî kategoriyi eserleri ve kurmaca kişileriyle örnekleyen, en öne çıkan yazarlardan biri Oğuz Atay’dır. Bu bağlamda Atay’ın “Beyaz Mantolu Adam” başlıklı hikâyesi hem kara mizah hem de anti-kahraman çözümlemesi için uygun bir örnek olarak öne çıkmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada Atay’ın metninin, kara mizah ve onun bileşenleri merceğinden yorumlanmasının ne derece mümkün olduğu sorgulanmıştır; yani ilgili metinde kara mizahın anlatı özellikleri, anti-kahraman kategorisi ve tematik olarak kendisini nasıl açığa vurduğu tespit edilmeye çalışılmıştır.
“Dark humor” refers to the meaninglessness of the world, the absence of a hierarchy among values, the fact that relation of causality can easily be invalidated or reversed, and the individual’s a priori defeat in all the struggles she/he gets involved or stands out of. The anti-hero, the fictional character of the dark humor texts, embodies a pile of failures and normalizes instability, absurdity and staying outside the sphere of intervention. At the same time, the anti-hero is an integral part of dark humor and one of its basic elements. Both the anti-hero and dark humor categories are components of 20th century modernist literature, although they are assumed to have different prototypes or premises. After sketching out the terminology, definitions and history and clarifying the aforementioned concepts to the necessary extent, this study aims to exemplify an analysis on dark humor. In line with this purpose, first of all, the categories of dark humor and anti-hero are theoretically introduced, and the historical and conceptual discussions regarding both are elaborated on. Additionally, one of the most prominent writers who exemplify these inseparable literary categories with his works and fictional characters in Turkish literature is Oğuz Atay. In this context, Atay’s story named “Beyaz Mantolu Adam (The Man in the White Coat)” stands out as a suitable sample for both dark humor and anti-hero analyses. Therefore, in this study, it was questioned to what extent it is possible to analyze Atay’s text through the lens of dark humor and its components; in other words, it was tried to determine how black humor manifests itself in Atay's text in terms of narrative features, anti-hero category and themes.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.