Menkıbeler velilere has keramet olarak adlandırılan olağanüstü olayları, hâlleri anlatan hikâyelerdir.  Menkıbelerinin bir araya getirildiği eserlere ise menakıpname denilmektedir. Sözlü gelenekte bir velinin etrafında anlatılmaya başlayan menkıbeler zamanla yazıya geçirilir. Menakıpnameler tasavvuf tarihi, kültürü ve edebiyatı açısından önemli olduğu kadar tarihe de kaynaklık edebilmektedir. Bu çalışmanın konusu olan Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı, XVII. yüzyılın başında Ömer Fuadi tarafından kaleme alınmıştır. Menakıpnameye konu olan Şeyh Şaban-ı Veli, tasavvuf tarihinde önemli bir yere sahip Halvetiyye tarikatının Şabaniyye kolunun kurucusu olup XVI. yüzyılda Kastamonu’da yaşamıştır. İstanbul’da medrese eğitimini tamamlayan Şaban-ı Veli, tasavvuf terbiyesini Bolu’da Hayreddin Konrapavi’den almıştır. Kurduğu tasavvuf kolu Anadolu dışında da etkili olmuştur. Tekkesinin bahçesindeki türbesi, Kastamonu halk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Şaban-ı Veli’yle ilgili daha sonraki eserlere kaynaklık eden Ömer Fuadî’nin yazdığı menakıpnamenin pek çok kez istinsah edildiği anlaşılmaktadır. Menakıpname, müellifi tarafından “mufassal”, “mutavassıt” ve “muhtasar” olarak üç farklı hacim ve üslupla yazılmıştır. Muhtasar menakıpname 1877’de Kastamonu Vilayet Matbaasında bastırılmıştır. Bu matbu nüsha daha sonra Latin harflerine aktarılmıştır. Bu çalışmada Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı’nın otuz altı el yazma nüshası tespit edilmiş ve bu nüshalar hakkında bilgi verilmiştir. Menakıpnamenin kütüphane kataloglarında yer alan nüshalarından en eskisi 1620 tarihlidir. Otuz altı nüsha arasında mufassal menakıpnameye rastlanmamış ancak mutavassıt olarak nitelenen nüsha veya bu nüshadan istinsah edilen nüshalar bulunmaktadır. Kataloglara farklı eserlerin Şaban-ı Veli Menakıpnamesi olarak kaydedildiği de görülmüştür. Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı, Türk menakıpname edebiyatı ve tasavvuf kültür tarihi için olduğu kadar Şaban-ı Veli hakkındaki en temel kaynak olduğu için de önemlidir.  Müellifin sözlü gelenekte teşekkül eden menkıbeleri bir araya getirerek farklı uzunluk ve üslupta üç menakıpname kaleme alması menakıpnameyi sözlü ve yazılı icra bağlamı açısından da incelemeye değer kılmaktadır.

Legends are stories that tell about extraordinary events and situations called miraculous deed specific to saints. The works in which legends are brought together are called menakıpnames. In oral tradition legends that begin to be told around a saint, are summered in time. Legends can be a source to history as much as they are important for history, culture and literature of mysticism. Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı which is a subject for this study, is written by Ömer Fuadi at the beginning of the XVII. century. Şeyh Şaban-ı Veli, who is a subject in menakıpname, is founder of the Şabaniyye branch of the Halvetiyye sect, which is important in terms of the history of mysticism. He lived in Kastamonu at sevnteenth century. Şaban-ı Veli, who accomblished madrasah education in İstanbul, took mysticism discipline from Hayreddin Konrapavi in Bolu. Branch of mysticism in which he created was also effective outside of Anatolian. His tomb, located the garden of his lodge, has an important place in Kastamonu folk culture. It is understood that menakıpname written by Ömer Fuadi, which is the source of later works about Şaban-ı Veli, was copied many times. Menakıpname was written by writer with three different volumes and wording as “elaborate”, “mesne” and “compendious”. Compendious menakıpname was published in Kastamonu province press in 1877. This printed copy was later transferred to Latin letters. In this study, thirty six manuscript copy of the Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı has determined and informed about them. The oldest copy of the copies of menakıpname is placed in library catalogs, is dated 1620. Elaborate menakıpname could not be found among the thirty-six copies, however there is a copy called mesne or copies copied from this copy. It has seen that some different works was saved to catalogs as Şaban-ı Velî Menakıpnamesi. Şa‘bân-ı Velî Menâkıbı is important because it is a fundamental source for Şaban-ı Veli as well as its importance in terms of litetarture of menkıpname and mysticism cultural history. Tha fact that the author brought together the legends formed in the oral tradition and wrote three menakıpname of different lenghts and styles makes the legend remarkable in terms of the context of oral and written performance.