Çince Zaman Eklerinin Tipolojik Açıdan Değerlendirilmesi

Author:

Number of pages:
269-291
Language:
Türkçe
Year-Number:
2024-Volume 19 Issue 1

Eylemlere getirilen ekler çoğunlukla cümle ögeleri ve eylemlerinin sıralama özelliklerine uygun bir kullanım sergilerler. Eylemlerini nesnelerinin önlerinde kullanma eğiliminde olan “VO” tipindeki dillerde ekler eylemlerin önlerinde, nesnelerini eylemlerinin önlerinde kullanma eğiliminde olan “OV” tipindeki dillerde ise ekler eylemlerin sonlarında yer alırlar. Eklerin çoğunlukla eylemlerden türediği göze alındığında bu tipolojik bir yönelimi temsil ettiği basitçe görülmektedir. Çin dili morfolojik değişim özelliği bulunmayan bir dil olmasına karşın ek yönünden oldukça zengin olan bir dildir. Çin dilinde eylemlere eklenerek çeşitli zaman dilimlerinin belirtilmesinde rol oynayan bu ekler birçok kaynak kitapta eylemlerin sonlarına getirilerek kullanılan ekler şeklinde sınırlandırılmıştır. Bu açıdan bir değerlendirme yapıldığında Çin dilinin eylem zaman eklerinin kullanım şekilleri yönünden eylemlerini nesnelerinden sonra kullanma eğiliminde olan “OV” tipindeki diller ile benzer olduğu açık bir şekilde görülmektedir. Çalışmada, Çin dili içerisinde eylemlere getirilen eklerin yalnızca sona eklenen zaman eklerinden ibaret olmadığı, eylemlerin önlerine getirilerek zaman eki rolü üstlenen ögelerin de mevcut olduğu ve bu eklerin diğer işlevsel dil bilgisi ögelerinden nasıl ayırt edilebileceğinin yolları örnekler yardımı ile ayrıntılı bir şekilde işlenmiştir. Buna göre Çin dilindeki eylem zaman eklerinin basitçe tanımlanabilen zaman ekleri ve zor tanımlanabilen zaman ekleri olacak şekilde iki başlık altında toplanması mümkündür. Basitçe tanımlanabilen zaman ekleri çok fazla işleve sahip olmayan eklerdir. Bu ekler çoğunlukla zaman belirtirler. Zor tanımlanabilen eklerin aynı anda başka işlevleri de mevcuttur. Bu nedenle hangi işlevi üstlendiklerinin anlaşılabilmesi için birkaç yönteme ihtiyaç duyulmaktadır. Çin dilinde basitçe tanımlanabilen zaman ekleri eylemlerden sonra, zor tanımlanabilen zaman ekleri ise eylemlerden önce kullanılma eğilimi sergilemektedirler. Çin dilinin zaman eklerinin kullanımları yönünden “OV” tipli diller ile daha fazla bir benzerlik taşıdığı da ortadadır. Ancak, yine de Çin dilinde “VO” tipi diller ile benzer olan kullanım özelliklerini barındıran zor tanımlanabilen zaman eklerinin de mevcut olduğu reddedilemeyecek bir gerçektir. Çin dilinde hangi zaman ekinin hangi zaman dilimlerini belirtmede rol oynadığının ve hangi tip dillerin kullanım özelliklerini taşıdığının anlaşılması, Çin dilinin karakteristik özelliklerinin daha yakından tanınması açısından büyük bir öneme sahiptir.  

Keywords


The affixes added to verbs are often used in accordance with sentence elements and the order of verb placement. In the VO type languages, which tend to place objects after verbs, affixes are placed before verbs, whereas in the OV type languages which tend to place objects in front of verbs, affixes are placed at the end of verbs. Given that affixes are often derived from verbs and adverb, this typological tendency is quite evident. Despite the fact that Chinese is a language without morphological changes, it is rich in terms of affixes. In Chinese, affixes are used to indicate various time frames when attached to verbs. These affixes generally are placed after verbs. In many reference books, these affixes have been limited to being used suffixes used at the end of verbs. When evaluated from this perspective, the usage of tense affixes in the Chinese language is clearly similar to languages of the "OV" type, which tend to place verbs after objects. In this study, it has been elaborated in detail with examples how affixes attached to verbs in the Chinese language are not limited to tense suffixes added at the end but there are also elements that are placed in front of verbs to take on the role of tense marker. Additionally, ways to distinguish these affixes from other functional syntactic component have been discussed.  Accordingly, verb tense suffixes in Chinese can be grouped under two headings: tense suffixes that can be simply defined and those that are difficult to define. Tense suffixes that can be simply defined do not have many functions and they mainly indicate time. On the other hand, affixes that are difficult to define such as zai jiang yao have multiple functions, they are not only affixes so several methods are needed to understand what are their function in the sentence.  In Chinese, tense affixes that can be simply defined are generally used after verbs, while those that are difficult to define tend to be used before verbs. It is also evident that Chinese shares more similarities in the usage of tense suffixes with "OV" type languages. However, it is an undeniable fact that there are also tense affixes in Chinese that are difficult to define that exhibit usage characteristics similar to "VO" type languages. Understanding which tense suffix in Chinese indicates which time frames and understanding these suffixes exhibit what type of language characteristics is of great importance in gaining a deeper understanding of the characteristics of the Chinese language.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 212
Number of downloads 256

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.