Yavuz Bülent Bâkiler’in Eserlerinden TDK Türkçe Sözlük’e Katkılar

Author:

Number of pages:
1701-1719
Language:
Türkçe
Year-Number:
2023-Volume 18 Issue 3

Yüzyılların birikimiyle oluşan temel söz varlığı, kullanıla kullanıla anlatım gücünü arttırır; bilim, felsefe ve edebiyat eserleri aracılığıyla daha da gelişip zenginleşir. Dilin anlatım zenginliğini ortaya koymak; yazılı ve sözlü iletişim anında doğru, sorunsuz iletişim kurabilmek için bağlam içinde kullanıldığında farklı anlamlar verebilme özelliği gösteren sözcüklerin ifade ettiği yeni anlamların açığa çıkarılması ve bu anlamların dilin hazinesi hükmündeki sözlüklere dâhil edilmesi gerekir. Böylece sözlükler, bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak güce erişecektir. Bu amaç doğrultusunda bu çalışmada, doküman analizi yönteminden yararlanılarak Yavuz Bülent Bâkiler’in Âşık Veysel, Şiirimizde Ana, Seninle, Üsküp’ten Kosova’ya adlı eserleri taranmıştır. Yazarın/şairin bu eserlerde kullandığı söz varlığı, tek tek incelenerek sözcüklerin cümle içerisindeki anlamı ve anlamları, Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük’ten yararlanılarak tespit edilmiştir. Örnek cümlelerde yer alan sözcüklere TDK Türkçe Sözlük’ten uygun anlam bulunamadığında, sözlük birimler tarafımızca anlamlandırılmıştır. “Yavuz Bülent Bâkiler’in Âşık Veysel, Şiirimizde Ana, Seninle, Üsküp’ten Kosova’ya Adlı Eserlerinin Sözlüğü ve Söz Varlığı” adlı yüksek lisans tez çalışmasında elde edilen bulgular ışığında hazırlanan bu çalışmada, tezden ayrı olarak gerek duyulan yerlerde tanımlar değiştirilmiş ayrıca örnek cümlelerde değişikliğe gidilmiştir. TDK Türkçe Sözlük’ün yeni baskısında, tarafımızca verilen yeni anlamların olup olmadığı gözden geçirilmiş, eğer varsa bu örnekler makale kapsamı dışında tutulmuştur. Araştırma, sadece TDK Türkçe Sözlük’ün incelenmesiyle sınırlı kalmamış; Türkçe Sözlük’te yer almayan anlamların taranan Kâmûs-ı Türkî, Dil Derneği Türkçe Sözlük, Püsküllüoğlu Arkadaş Türkçe Sözlük, TDK Derleme Sözlüğü I-XII, TDK Tarama Sözlüğü I-VIII, TDK Bilim ve Sanat Terimleri Sözlüğü, Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü, Parlatır Okul Sözlüğü, Türk Dili Sözlüğü gibi sözlüklerde ne şekilde geçtiğine, örnek cümlelere uygunluğuna ve tanımların kapsamının ne şekilde olması gerektiğine de değinilmiştir. Son olarak diğer katkı çalışmaları da incelenmiş, tarafımızca verilen anlamların o çalışmalarda olup olmadığı, eğer varsa ne şekilde tanımlandığı üzerinde de durulmuştur. Araştırma sonucu elde edilen bulgulardan bu çalışmaya dâhil edilen sözcük sayısı 71’dir. Bu sözcüklerin alt maddeleriyle birlikte toplamda 114 yeni anlamlandırma yapılmıştır. Bu çalışma, Türk dilinin anlam zenginliğinin ortaya konmasına katkıda bulunuyor olması açısından önemli ve değerli görülmektedir.

Keywords


The basic vocabulary, which has been accumulated over centuries, increases its expressive power as it is used; it develops and enriches further through works of science, philosophy and literature. In order to reveal the richness of the language's expression and to be able to communicate accurately and smoothly in written and oral communication, it is necessary to reveal the new meanings expressed by words that can give different meanings when used in context and to include these meanings in dictionaries, which are the treasury of the language. Thus, dictionaries will reach the power to meet the needs of individuals. For this purpose, in this study, Yavuz Bülent Bâkiler's works titled Âşık Veysel, Mother in Our Poetry, With You, Skopje to Kosovo were scanned by utilizing the document analysis method. The vocabulary used by the author/poet in these works was analyzed one by one and the meaning of the words in sentences and their meanings were determined by using the Turkish Dictionary of the Turkish Language Association. When the appropriate meaning of the words in the sample sentences could not be found in the TDK Turkish Dictionary, the dictionary units were interpreted by us. In this study, which was prepared in the light of the findings obtained in the master's thesis titled "Dictionary and Vocabulary of Yavuz Bülent Bâkiler's Works titled Âşık Veysel, Ana in Our Poetry, Seninle, Üsküp'ten Kosova'ya", definitions were changed where necessary and sample sentences were changed separately from the thesis. In the new edition of TDK Turkish Dictionary, it was reviewed whether there were new meanings given by us, and if so, these examples were excluded from the scope of the article. The research was not limited to the examination of TDK Turkish Dictionary; the meanings not included in the Turkish Dictionary were examined in dictionaries such as Kâmûs-ı Türkî, Dil Derneği Turkish Dictionary, Püsküllüoğlu Arkadaş Turkish Dictionary, TDK Compilation Dictionary I-XII, TDK Scanning Dictionary I-VIII, TDK Dictionary of Science and Art Terms, Dictionary of Western Originated Words in Turkish, Parlatır School Dictionary, Dictionary of Turkish Language. Finally, other contribution studies were also examined, and it was also emphasized whether the meanings given by us were included in those studies, and if so, how they were defined. The number of words included in this study from the findings of the research is 71. Together with the sub-items of these words, 114 new meanings were given in total. This study is considered important and valuable in terms of contributing to the richness of the meaning of the Turkish language.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 313
Number of downloads 370

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.