Ses düşmesi, tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinde sıklıkla görülen ses olaylarından biridir. Bu ses olayı ünlü veya ünsüz düşmesi şeklinde gerçekleşebilir. Bu çalışmanın temel araştırma konusunu oluşturan ünsüz düşmesi, kök veya gövde biçimindeki kelimelerin ön, iç veya son sesinde yer alan ünsüzlerden birinin çeşitli sebeplerden dolayı söylenmemesi, düşürülmesi olayıdır. Bu olayın gerçekleşmesinde ünsüz seslerin özellikleri, boğumlanma durumları ve noktaları yanı sıra kelime bünyesindeki komşu seslerin özellikleri de çok etkilidir. Seslerin birbirleriyle olan ilişkilerinin söyleyişe olan etkisi sebebiyle kelime yapısındaki bir ünsüz düşebilir. Dildeki durumları açısından düşen ünsüzler incelendiğinde tarihî dönemlerden itibaren gerçekleşen ve yazı dillerinin söz varlığında yer alan kalıcı düşmeler ile ağızlarda görülen ve dil sahası içinde bölgeden bölgeye farklılık gösteren geçici düşmeler olarak değerlendirilebilir. Ünsüz düşmesi, düşen sesin bulunduğu yere göre kelime başında (ön seste), kelime içinde (iç seste) ve kelime sonunda (son seste) olmak üzere üç şekilde gerçekleşebilir. Bunun yanı sıra kelime kökünde ortaya çıkan ünsüz düşmesine eklerde de rastlanmaktadır. Özellikle eklerin ilk sesi veya son sesi çeşitli sebeplerden dolayı düşebilir. Türkçe kök ve eklerdeki ünsüz düşmesine tarihî dönemlerde sıkça rastlanır. Türkçe kelimelerdeki düşme, alıntı kelimelerde de dile uygunlaştırma ve kolay söyleme sebebiyle gerçekleşir. Genel Türk dilinde bu ses olayı, benzer seslerin yan yana gelmesi sebebiyle ortaya çıkan ünsüz ikizleşmesi sonucu düşme, kelime kök veya gövdesinin ekleşmesi sırasında ortaya çıkan ses uyumsuzluğunu (kakofoni) gidermek amacıyla gerçekleşen düşme ve özellikle söyleyişi kolaylaştırmak için en az çaba etkisiyle kelimelerdeki bazı ünsüzlerde gerçekleşen düşme şeklinde ortaya çıkar. Bu olayın gerçekleşmesinde dildeki asli olmayan ünsüzlerin düşürülmesi, alıntı kelimelerin kaynak dildeki fonetik özelliklerinin dile uygunlaştırılma çabası, asli olan seslerde de lehçe, şive, ağız gibi dil türü konuşurlarının farklı kullanım tercihleri ve özellikle bazı ünsüzlerin söyleyiş özelliklerinin zorluğu gibi sebepler öne çıkar. Bu çalışmada, ünsüz düşmesi olayı Tatar Türkçesinin yazı dilinin söz varlığından hareketle ağızlardan tespit ettiğimiz örneklerle ele alınacaktır. Tatar Türkçesinin gramer çalışmalarında düşme bahsinde ünlü düşmesi, hece düşmesi olayları ele alınırken ünsüz düşmesi olayı üzerinde pek durulmamaktadır. Bu olay ağız çalışmalarında da birkaç örnekle sınırlı kalmaktadır. Bu çalışmayla alan araştırmalarına katkı sağlanması planlanmıştır.    

Disappearance is one of the phonetic procedures that is frequently seen in historical and contemporary Turkish dialects. This phonetic procedures can occur as a vowel or consonant drops. The consonant drops, which is the main research subject of this study, is the event that one of the consonants in the front, inner or last sound of the root or stem structure is not pronounced due to various reasons, and it is dropped. The properties of consonant sounds, articulation situations and the properties of neighboring sounds in the word structure are also very effective in the realization of this phonetic procedures. A consonant in the word structure may be dropped due to the effect of the relations of the sounds with each other on the pronunciation. When the consonants dropping in terms of their status in the language are examined it can be considered as permanent drops that have taken place in the vocabulary of written languages and that have taken place since historical periods, and temporary drops that are seen in dialects. The consonant drops can occur in three ways: at the beginning of the word (in the front sound), in the word (in the inner sound) and at the end of the word (in the last sound), depending on the location of the dropping sound. The consonant drops in the root of the word is also found in the affixes. In particular, the first or last sound of the affixes may drop for various reasons. The consonant drops in Turkish roots and affixes is frequently encountered in historical periods. The drops in Turkish words also occurs in loanwords due to language adaptation and easy saying. In the Common Turkish Language, this phonetic procedures occurs for the following reasons: The drops as a result of consonantal gemination, which occurs due to the juxtaposition of similar sounds, the drops that occurs in order to eliminate the sound dissonance (cacophony) that occurs during the addition of the root or stem of the word and the drops in some consonants in words, especially with the effect of least effort to facilitate pronunciation. In the realization of this phonetic procedures, reasons such as the reduction of non-primary consonants in the language, the effort to adapt the loanwords to the language, the different usage preferences of the subdialect speakers and the difficulty of the pronunciation features of some consonants come to the fore. In the realization of this phonetic procedures, reasons such as the reduction of non-primary consonants in the language, the effort to adapt the loanwords to the language, the different usage preferences of the subdialect speakers in the primary sounds and the difficulty of the pronunciation features of some consonants come to the fore. In this study, the case of consonant drops will be discussed with the examples we have determined from subdialects on the basis of the vocabulary of the written language of Tatar Turkish. In the grammar studies of Tatar Turkish, while the elision and haplology events are discussed, the consonant drops event is not emphasized much. This phonetic procedures is also limited to a few examples in dialect studies. With this study, it is planned to contribute to field research.