Rüyalar, gündelik yaşamın bir parçası olmasına rağmen tarih boyunca kendilerine çok değişik anlamlar yüklenmiş, gelecekle ilgili kehanetleri içerdiğine ve ilkellerin psikolojisini bünyesinde barındırdığına inanılmıştır. Hz. İbrahim ve Hz. Yusuf’un kıssalarında rüyanın önemli bir yer tutması ve bu rüyaların ilahi bir mesaj olarak sunulması, dinî yaşamda da rüyanın önemini arttırmıştır. Özellikle mutasavvıflar, rüyayı Allah’la insan-ı kâmilin iletişim aracı olarak görmüş ve onu bir nevi vahi kabul etmiştir. Batı’da gelişen psikoloji bilimiyle beraber insanı tanımak, onun iç dünyasını tanımakla eşdeğer tutulmuştur. Özellikle Freud’un psikanalitik, Jung’un analitik psikoloji kuramları; rüyayı bireyin iç dünyasını yansıtan sembolik bir dil olarak tarif etmişlerdir. Onlara göre bu dil, kimi zaman bireyin bilinçaltında şekillenen ruhsal bir durum, kimi zaman günlük ihtiyaçların dışa vurumu kimi zaman ise geleceği şekillendiren ilâhî bir mesaj olarak rüyalarda belirir. Bu yönüyle edebiyata da konu olan rüyalar, şairlerin ruhsal mahzeninin yaratımları olan edebi eserlere de ilham kaynağı olur. Bu eserlerden biri de içerisinde zengin sembollerle imajları barındıran ve rüyalar etrafında şekillenen Ahmedî’nin İskender-nâme’sidir. Bu eserin baş kahramnı İskender, gördüğü bir rüya vasıtasıyla kişisel dönüşümü için gerekli olan çağrıyı alır ve onun mahiyetini sorgulayarak bir serüvene atılır. Bu çalışmada temel amaç, Ahmedî’nin sembolik ve tasavvufi olaylarla örülü İskender-nâme adlı eserinden hareketle onun rüyaya dair tanımlarına varmak, rüyanın eserdeki işlevlerini irdelemektir.  

Although dreams are a part of daily life, they have been attributed many different meanings throughout history, it is believed that they contain prophecies about the future and contain the psychology of primitives. The fact that dreams take an important place in the stories of Abraham and Yusuf and that these dreams are presented as a divine message has increased the importance of dreams in religious life. Especially the mystics saw the dream as a means of communication between Allah and the perfect human being and accepted it as a kind of revelation. With the developing psychology in the West, knowing the human being was equated with knowing his inner world. In particular, Freud’s psychoanalytic and Jung’s analytical psychology theories described dreams as a symbolic language that reflects the inner world of the individual. According to them, this language sometimes appears in dreams as a spiritual state shaped in the subconscious of the individual, sometimes as an expression of daily needs, and sometimes as a divine message that shapes the future. In this respect, dreams, which are also the subject of literature, are also a source of inspiration for literary works, which are the creations of the spiritual cellar of poets. One of these works is Ahmedi’s İskender-nâme, which is shaped around dreams that contain rich symbols and images. Alexander, the main character of this work, receives the call necessary for his personal transformation through a dream he sees and goes on an adventure by questioning its nature. The main purpose of this study is to arrive at his definitions of dreams and to examine the functions of dreams in the work, based on Ahmedî’s work called İskender-nâme, which is woven with symbolic and mystical events.