Türk edebiyatının önemli isimlerinden Cenap Şahabettin, 2 Nisan 1871 tarihinde Manastır’da dünyaya gelmiştir. Babası 1876-1877 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Plevne Muharebesi’nde şehit düşen Binbaşı Şahabettin Bey’dir. Cenap Şahabettin, Gülhane Askeri Rüştiyesi’nden 1880’de mezun olmuş ve Tıbbiye İdadisi’ne başlamıştır. Arşiv belgeleri bir yazarın biyografisini aydınlatması açısından önemlidir. Türk edebiyatının mühim simalarından Cenap Şahabettin üzerine arşivde biyografisine katkı sağlayacak belgeler tespit edilmiştir. Yazarın Paris’e eğitim amacıyla gönderilmesi, Tabip Yüzbaşı olarak görev aldığı yerler, emeklilik ve brom madeni imtiyazı gibi farklı alanlarda gerçekleşen pek çok olay Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi’nde yer alan belgeler sayesinde aydınlatılabilmekte ve ilgili yazarın hayatı hakkında bilinmeyenler açığa çıkarılabilmektedir. 1889’da Askerî Tıbbiye’yi bitiren Cenap Şahabettin, eğitim için Paris’e gönderilmiş; eğitimi tamamlayıp döndüğünde de Edirne, Hüdavendigâr, Konya ve Ankara’ya Tabip Yüzbaşı olarak görevlendirilmiştir. Meşrutiyet’in tekrardan yürürlüğe konmasından sonra Sıhhiye Müfettiş-i Umumiliği’ne tayin edilerek merkezde bulunmuştur. Bu sayede saha görevlerinden ziyade idari görevlerle Dersaadet’te ikamet ettiği görülmektedir. 1915 yılında kendi isteğiyle emekli olan Cenap Şahabettin, müderris olarak çalışmaya devam etmiştir. Makalede amaçlanan Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi’nde bulunan belgelerin ışığında yazarın görevlendirmelerini, üyeliklerini, istifalarını ve ticari faaliyetlerini tespit ederek biyografisinin şimdiye kadar aydınlatılmamış, eksik kalmış yönlerini açığa çıkartmaktır. Bu sayede arşiv belgelerinin edebiyat tarihi için ne kadar önemli olduğu ve edebiyatçıların bilinmeyen yönlerinin ortaya çıkmasındaki kıymeti belirlenmiştir.
Archive documents are crucial to enlighten the biography of an author. Although there are various scientific studies about Cenap Şahabettin, one of the significant figures in Turkish literature, there is not any existing study in the light of archive documents. Many different situations such as the author’s Paris travel for educational purposes, his assignment places as a military physician, his retirement, brome mine concession, and unknown details about his life can be enlightened with the Ottoman archive. He graduated from Askeri Tıbbiye (An military insitution in the Ottoman Empire then, similar to Medical Corps) in 1889, and went to Paris. Afterwards he was appointed to Edirne, Hüdavendigar, Konya, and Ankara as a military physician. He worked in Istanbul as a public health officer after the constitutional monarchy had entered into force once again. Thanks to this, he worked in Office jobs in Istanbul rather than jobs in the field. He retired in 1915, and he started to work as a professor. The purpose of this article is to establish the facts on the author’s biography in the light of the Ottoman archive by identifying his assignments, memberships, resignations, and business operations. Thus, both the importance of archive documents for literature history and the effect of the author’s biography will have been determined.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.