Carl Gustav Jung’un arketipsel sembolizmi, özellikle Türk Halk edebiyatı ve Yeni Türk edebiyatı metinlerinde bireyleşme süreci, anne arketipi, toprak arketipi ve benzeri yönlerden incelenmiştir. Lakin Eski Türk edebiyatı metinlerinin arketipsel sembolizm bakımından incelenmesine pek rastlanmamaktadır. Disiplinlerarası çalışma; Klasik Türk Edebiyatı çalışma alanının sınırlı olmadığını gösterme; eser kahramanlarının eylemlerinin ardındaki sebebi anlama isteği, dolayısıyla metinlere farklı bir bakış açısıyla yaklaşma arzusu bu çalışmaya saiklik etmiştir. Bu makalede asırlardır yazıla ve okunagelen Yusuf u Züleyha mesnevisinin kadın kahramanı Züleyha’nın Carl Gustav Jung’un anne kompleksi bağlamında çözümlenmesi hedeflenmiştir. Züleyha’nın davranışlarının arka planında yatan sebepleri anlamak için ilk önce Carl Gustav Jung’un arketipsel sembolizminin tanımına yer verilmiş, anne arketipinden bahsedilmiştir. Bunu müteakiben Carl Gustav Jung’un bahsetmiş olduğu üç uç anne kompleksine değinilmiştir ki bunlar sırasıyla şöyledir: annelik unsurlarının aşırı gelişimi, Eros’un aşırı gelişimi ve anne ile özdeşleşmedir. Bu makalede, bu komplekslerin psikopatolojik ve pozitif yönlerinden söz edilmiş, Yusuf u Züleyha mesnevisinin özeti sunulmuştur. Bu üç uç komplekslerden biri olan ve Yusuf u Züleyha mesnevisinin kadın kahramanında gözlemlenen Züleyha’da Eros’un aşırı gelişimi Şeyyad Hamza, Hamdi, Çakeri, Kemal Paşazade, Yahya Bey gibi önemli şairlerin eserlerinden örnekler verilerek çözümlenmiştir / örneklendirilmiştir. Zülehya’da bu tezahürün örneklendirmesine geçmeden önce Eros’un ne anlama geldiği farklı kaynaklara dayanılarak açıklanmıştır. Ayrıca Züleyha’nın ayrılma aşaması, olgunlaşma aşaması ve dönüş aşamasından oluşan bireysel bütünleşme açısından incelenmesine yer verilmiştir. Son olarak Züleyha’da görülen kompleksin erkek kahraman Yusuf üzerindeki etkisine değinilmiştir.

Carl Gustav Jung's archetypal symbolism is frequently found in texts such as folk literature and modern Turkish literature; however, the traces of this archetypal symbolism are rarely found in the texts of classical Turkish literature. In this study, Zuleyha, the heroine of Yusuf u Zuleyha mesnevi, which has been written and read for centuries, will be analysed in the context of Carl Gustav Jung's mother complex. To understand the reasons for Zuleyha's behavior, the definitions of Carl Gustav Jung's archetype and mother archetype will be given first. Then Carl Gustav Jung’s three types of mother complexes - hypertrophy of the maternal element, overdevelopment of eros, ıdentity with the mother - are mentioned, and the psychopathological and positive aspects of these complexes are discussed. One of these complexes, the overdevelopment of Eros, which can be observed in Zuleyha, the heroine of Yusuf u Zuleyha mesnevi, was exemplified. Futuremore, the examination of Zuleyha in terms of individual integration stages of Jungian psychology is included. Here Zuleyha was evaluated in terms of the separation stage, the maturation stage and the return stage (psychological homecoming). Finally, the impact of the complex seen in Zuleyha on the male character is mentioned.