Ebu’l-Kâsım Mansûr bin Hasan Firdevsî tarafından kaleme alınan ve İran’nın milli destanı olarak kabul edilen Şehnâme, altmış bin beyitten oluşur. Eser, sadece İrân’da değil çok geniş bir sahada etkili olmuştur. Klasik Türk edebiyatının etkilendiği kaynaklardan biri de şüphesiz İran edebiyatıdır. Divan şairleri Şehnâme’de yer alan mitolojik karakterler ve kahramanlık hikâyelerinden hareketle benzetme ve kıyaslamalar yapmıştır. Firdevsî’nin olağanüstü özellikler ile övdüğü mitolojik karakterler, şiirlerde memdûhun yüceltilmesi için kullanılmıştır. XVI. yüzyılda yaşamış olan Gelibolulu Mustafa Âlî’nin divanında da Şehnâme’de kahramanlıkları anlatılan mitolojik karakterlerden sıklıkla bahsedilmektedir. Bu konuda oldukça zengin bir içeriğe sahip olan divanda mitolojik karakterlerden Behmen, Behrâm, Bijen, Cemşîd, Dahhâk, Dârâ, Ehrimen, Erdevân, Ferîdûn, Gîv, Huşeng İsfendiyâr, Kahramân, Keyhusrev, Keykâvûs, Keykubâd, Nerîmân, Nûşîrevân, Peşeng, Rüstem, Sâm, Selm, Tûr, Siyâvûş, Sührâb, Tahmûrs, Zâl’in ismi geçmektedir. Şair bu karakterlerinden hareketle padişahların, şehzadelerin, devlet adamlarının kahramanlık, cesaret, adalet, cömertlik, affedicilik gibi özelliklerini abartılı bir şekilde övmüştür. Bunun yanında eleştirilecek veya övülecek insanî vasıfların anlatıldığı, sevgilinin güzelliğinin, üstünlüğünün dile getirildiği şiirlerde de mitolojik karakterlere rastlamak mümkündür. Çalışmada şairin divanında yer alan mitolojik, tarihi karakterler tespit edildikten sonra bilgilendirme yapılmış ve ilgili beyitler izah edilmiştir. Bu sayede özelde Gelibolulu Mustafa Âlî’nin hayal dünyasının genelde ise Klasik Türk şiirinin beslendiği kaynakların anlaşılması ve okuyucuların yeni fikirler edinmesi amaçlanmıştır.

The Shahnameh, written by Ebu'l-Kasim Mansûr bin Hasan Firdevsî and accepted as the national epic of Iran, consists of sixty thousand couplets. The Shahnameh was influential not only in Iran but also in a wide area. One of the sources that influenced classical Turkish literature was undoubtedly Iranian literature. In the Shahnameh, the poets of the Divan made similes and comparisons based on mythological characters and heroic stories. The mythological characters praised by Firdevsî for their extraordinary features were used in poems to glorify the person praised. In the divan of Gelibolulu Mustafa Âlî, who lived in the 16th century, the mythological figures whose heroism is described in the Shahnameh are frequently mentioned. In the divan, which is very rich in this respect, the names of the mythological characters are Behmen, Behrâm, Bijen, Cemşîd, Dahhâk, Dârâ, Ehrimen, Erdevân, Ferîdûn, Gîv, Huşeng İsfendiyâr, Kahramân, Keyhusrev, Keykâvûs, Keykubâd, Nerîmân, Nûşîrevân, Peşeng, Rüstem, Sâm, Selm, Tûr, Siyâvûş, Sührâb, Tahmûrs, Zâl. Based on these characters, the poet exaggeratedly praised the qualities of sultans, princes and statesmen such as heroism, courage, justice, generosity and forgiveness. In addition, mythological characters can be found in poems describing the human qualities to be criticised or praised, and expressing the beauty and superiority of the lover. After identifying the mythological and historical characters in the poet's divan, the study provides information and explains the couplets in question. The aim is to understand the sources of imagination of Gelibolu Mustafa Âlî in particular and classical Turkish poetry in general, and to give the reader new ideas.