Mardin, tarihin ilk yerleşim yerlerinden biri olarak birçok medeniyetin hüküm sürdüğü kadim bir kenttir. Yukarı Mezopotamya’nın ticaret yolları üzerinde konumlanan Mardin, geçmişten bugüne pek çok medeniyetin bıraktığı kültür verileri ile zengin ve çeşitli bir folklor potansiyeli taşır. Mardin’de folklorun bir şubesi olarak müzik ve dans da bin yıllardır farklı etnik grupların ortak katkıları ile şekillenir. Bu geleneksel birikimin ortak ürünlerinden biri de hem bir dans hem de müzik olarak uzun yıllardır Mardin’de icra edilen reyhanidir. Bu çalışmada reyhani dansı ve müziği konusunda incelemeler yapılarak mezkûr birikim mercek altına alınmıştır. Ayrıca bu çalışma ile reyhani üzerinden halk danslarının içerdiği çok yönlü folklor verisi potansiyeline dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Araştırma verileri sahada görüşme, gözlem ve literatür taraması şeklinde elde edilmiştir. Saha araştırmasına ilişkin bilgiler 2018 yılında, -detaylı bilgileri kaynak kişiler listesi kısmında açıklanan- bir erkek ve bir kadın kaynak kişiden görüşme yöntemiyle elde edilmiştir. Bunun yanı sıra Mardin ilinde 2009-2015 yılları arasında katılımlı gözlem yöntemi ile elde edilen bilgilerden de istifade edilmiştir. Çalışmada reyhani sözcüğünün kökeni, bu sözcüğün bir dans ve müziğe ilham oluşuna dair anlatılan efsaneler, dansın icrası ve icracıları hakkında bilgiler, dansın öne çıkan figürleri, icra zamanı ve mekânı ve dansın müziği irdelenmeye çalışılmıştır. Bu bilgiler sonucunda dansın ritüel kökenli yapısı ortaya konmuş ayrıca beden folkloru ve beden müziği konuları bakımından niteliği ele alınmıştır. Reyhani icrasından hareketle Mardin folkloruna ve sosyal yaşamına ilişkin çıktılara ulaşılmaya çalışılmıştır. Ayrıca çalışma, reyhani icrasının çok yönlü yapısı, geleneksel ve kadim referansları bağlamında yerel ölçekte Mardin kenti için, uluslararası ölçekte dünya kültür mirası için sunduğu potansiyelin açığa çıkarılması adına geliştirilen öneriler ile sonuçlandırılmıştır.
As one of the first settlements in history, Mardin is an ancient city where many civilizations lived. Mardin has a rich and diverse folklore potential with the cultural data left by many civilizations from past to present which located on the trade routes of Upper Mesopotamia. Music and dance as a branch of folklore in Mardin have been shaped by the joint contributions of different ethnic groups for millennia. One of the common products of this traditional accumulation is reyhani, which has been performed in Mardin for many years, both as a dance and as a music. In this study, the aforementioned accumulation has been researched by examining the dance and music of reyhani. In addition, with this study, it has been tried to draw attention to the multi-faceted folklore data potential of folk dances through reyhani. Research data were obtained through field interviews, observation and literature review methods. Information about the field research was obtained in 2018 by interview method from a male and a female source person -whose detailed information is explained in the list of source persons-. In addition, the information obtained by the participatory observation method in the province of Mardin between the years 2009-2015 was also utilized. In the study, the origin of the word reyhani, the legends about the inspiration of this word for a dance and music, information about the performance of the dance and its performers, the prominent figures of the dance, the time and place of the performance and the music of the dance were tried to be examined. As a result of this information, the ritual-based structure of dance was revealed and its quality in terms of body folklore and body music subjects was discussed. Based on the reyhani performance, it has been tried to reach the outputs related to Mardin folklore and social life. In addition, the study has been concluded with suggestions developed for the city of Mardin on a local scale in the context of the multifaceted structure of the performance of reyhani, its traditional and ancient references, to reveal the potential it offers for the world cultural heritage on an international scale.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.