Arap edebi eleştirisi literatürünün en eski eseri olarak karşımıza çıkan Fuhûletü’ş-şu‘arâ’, Ebû Sa‘îd el-Asmaî ve öğrencisi Ebû Hâtim es-Sicistânî’nin şairler hakkındaki diyaloglarını içermektedir. Bu diyaloglar iki açıdan büyük önem taşımaktadır. Birincisi, Asmaî’nin Arap şiirine ve onun temsilcileri olan şairlere dair ciddi bilgi birikimini gözler önüne sermektedir. İkincisi ise Arap edebi eleştirisinin orijinine, kavramlarına ve metodolojik serüvenine dair fikir vermesidir. Eleştiri literatüründe böylesine kıymet arz eden Fuhûletü’ş-şu‘arâ’nın muhtevası dikkate alındığında, Asmaî’nin “fahl” kavramı ekseninde bir eleştiri faaliyeti yürüttüğü ve buna bağlı olarak da şairlerin kalitelerine ilişkin bir hiyerarşi belirlediği görülmektedir. Yalnızca Asmaî’nin fahl kavramıyla ilgili yaptığı izahlar ve fahl kategorisinde ele aldığı şairlerin özellikleri göz önüne alınsa Fuhûletü’ş-şu‘arâ’da fahl eksenli eleştirinin birden fazla çalışmanın konusu olacak kadar geniş olduğu anlaşılacaktır. Bu nedenle biz bu çalışmamızda, Fuhûletü’ş-şu‘arâ’nın muhtevasından hareketle, Asmaî’nin edebi eleştirideki tutumunu ve fahl merkezli eleştirisinin arka planını analize çalıştık. Bu amaç doğrultusunda çalışmamızda sosyal bilimler araştırma yöntemlerinden nitel araştırma yöntemine başvurduk. Böylelikle Arap edebi eleştirisine dair elimizdeki en eski eserin sunduğu diyaloglar ışığında ve fahl kavramı ekseninde, ilk niteliğinde bir edebi eleştiri faaliyetinin arka planına ilişkin çözümlemeler yaptık.

Fuḥūlat al-Shu‘arā’(Champion Poets), the oldest book in the literature of Arabic literary criticism, contains the dialogues of al-Aṣmaʿī and his student al-Sijistānī about poets. These dialogues are of great importance in two respects. First, they reveal al-Aṣmaʿī’s background on Arabic poetry and its representatives. The second is to provide insight about the origin, concepts and methodological adventure of Arabic literary criticism. Given the content of Fuḥūlat al-Shu‘arā’, which is invaluable for Arabic literary criticism, it has seen that al-Aṣmaʿī’implemented a criticism activity on the axis of the concept of fahl and accordingly, determined a hierarchy regarding the quality of the poets. Considering only al-Aṣmaʿī’s explanations about the concept of fahl and the characteristics of the poets he discussed in the category of fahl, we can see that the fahl-oriented criticism in Fuḥūlat al-Shu‘arā’ is wide enough to be the subject of more than one study. Therefore, in this study, we tried to analyze al-Aṣmaʿī’s approach in literary criticism and the background of his fahl-centered criticism, based on the themes of Fuḥūlat al-Shu‘arā’. Therefore, we used a qualitative research method and analyzed data through content and descriptive analysis. Thus, in the light of the data presented by the oldest work on Arabic literary criticism, Fuḥūlat al-Shu‘arā’, we examined al-Aṣmaʿī’s evaluative stance on the axis of the concept of fahl.