Klasik Türk edebiyatı yahut Divan edebiyatı olarak adlandırılan yüzyıllar boyunca şehir, yurt, diyar, memleket, mülk, milket yahut iklim gibi isimlendirmelerle zikredilen yerleşim yerleri ile dağ, deniz, nehir ve ova gibi coğrafi yer şekilleri ve hamam, cami, köprü, çeşme gibi mimari yapılar, en genel tabiriyle yer adları, çeşitli işlevlerle şiirde kendilerine yer bulur. Şairler, yer adlarını şiirlerinde zikrederken bu coğrafyaların veya mekânların sosyal yapısına, kültürüne, tarihine ve diğer çeşitli özelliklerine dair ipuçlarını da geleceğe aktarırlar. Klasik Türk edebiyatında yer adları üzerine yazılmış şehrengiz, biladiye, sahilnâme, sûkiyye, mesâirnâme, miyâhiyye, dergehnâme, seyahatnâme, sefâretnâme ve menzilnâme gibi birçok türde eser vardır. Şairler, yer adlarını ayrıca divanlarındaki çeşitli nazım biçimlerinde kaleme aldığı şiirlerinde de ele alırlar. Osmanlı şairlerinin eserlerinde sıkça zikrettiği yerlerden birisi İran’dır. Bu makalede, 14. yüzyıl ile 19. yüzyıllar arasından seçilen çeşitli divanlarda Divan edebiyatı şairlerini önemli ölçüde etkilediği kabul edilen Fars edebiyatının merkezi İran/Acem coğrafyası ve bu coğrafyada yer alan Tebriz, Nişabur, Şiraz, Hemedan, İsfahan, Kum, Rey, Kirman, Kazvin, Kaşan ve Horasan gibi şehir ve bölgelerin divanlarda şiirsel malzeme olarak nasıl kullanıldığı, bu şehirlere şiirlerde hangi unsurlarla birlikte yer verildiği ve şehirlerin tarihî, siyasi, kültürel ve ticari yönleriyle şiirde nasıl ele alındığı incelenerek Osmanlı şairleri üzerinde İran şehirlerinin etkisinin tespitine katkı sağlamak amaçlanmıştır.

For centuries, places referred to variously as cities, lands, homelands, countries, realms, territories or regions, as well as geographical features such as mountains, seas, rivers and plains, along with architectural structures like baths, mosques, bridges, and fountains, all toponyms in the most general sense, found a place in poetry, whether it is referred to as Classical Turkish literature, Ottoman literature or Divan literature, with a wide variety of functions. By mentioning such c in their poems, poets also conveyed clues about the social structure, culture, history and various other characteristics of those geographies and places to the future. In classical Turkish literature, many kinds of works were written on the basis of toponyms such as şehrengiz, biladiye, sahilnâme, sûkiyye, mesairnâme, miyahiyye, dergehnâme, seyahatnâme, sefaretnâme and menzilnâme. Poets also discussed toponyms in poems written in various verse forms in their divans. One of the places frequently mentioned by Ottoman poets in their works is Iran. This article firstly examines the Iranian/Persian region, which was the center of Persian literature and is thought to have had a significant influence on the poets of Classical Turkish literature, through various divans from the 14^th to the 19^th centuries. Those divans were selected from the works of both the leading poets of classical Turkish literature and poets from various regions and different social statuses. It then goes on to explore how cities and regions in that geography such as Tabriz, Nishapur, Shiraz, Hamadan, Isfahan, Qom, Rey, Kerman, Qazvin, Kashan and Khorasan were used as poetic material in divans. Lastly, the article takes up the issue of which elements were attributed to those cities in the poems and how cities were discussed in poetry in terms of their historical, political, cultural and commercial aspects with the aim of making a contribution to determining the influence of Iranian cities on Ottoman poets.