Klasik dönem Arap mizahının zirveye ulaştığı Harun Reşid döneminde yaşayan vebiyografik eserlerde hayatına dair son derece sınırlı bir malzeme bulunan Ebu’l-Hâris Cümmeyn, nüktedan mizacı ile dönemin önde gelen nüktedanlarından biridir. Harûn Reşîd devrinin önemli vezirlerinden Yahya b. Hâlid el-Bermekî ve oğlu Muhammed b. Yahyâ ile olan latifeleşmeleri oldukça meşhurdur ve bu sayede devlet adamları yanında önemli bir yere sahiptir. Cümmeyn, nüktelerinde sık sık kelime oyunlarına, bel altı şakalara, dostlarıyla girdiği polemiklere, hicvin doğasında bulunan abartıya, dini kültürde önemli çağrışımları olan bir takım terim ve kavramlara ve yaşadığı toplumun hassasiyetleri, tabuları, ahlaki zaafları vb. üzerine eleştirilere yer vermiştir. Hatta ona ait bazı tabirler edebiyat çevrelerince oldukça tutularak literatüre girmiştir. Şüphesiz, Ebu’l-Hâris Cümmeyn adının meşhur olmasını sağlayan en önemli nükteler, sofra edebiyatı kapsamındakilerdir ve bu yönüyle, Abbasi devrinin damak zevki noktasında tartışmasız otoritesi kabul edilmektedir.Yiyecek içecekler hususundaki damak zevki kadar edebiyat sahasında dil zevki de oldukça gelişmiş olan Cümmeyn’e, hem dost meclislerinde hem de türlü ziyafet ortamlarında, popüler yiyecek ve yemeklere dair sorular yöneltildiği, onun da bunlara edebi, mizahi ve sanatkârane yanıtlar verdiği görülmektedir. Bu çalışmada Cümmeyn’in nüktelerini konu alan rivayetlerden hareketle, klasik mizahın önemli şahsiyetlerinden Ebu’l-Hâris Cümmeyn’e dair kısa bir biyografi oluşturmak, mizahının belirgin yönlerine dikkat çekmek, özellikle de sofra edebiyatıyla ilgili rivayetlerini tanıtmak amaçlanmaktadır.
Abul’Haris Jummain, who lived in the period of Harun al-Rashid, when the classical Arabic humor reached its peak, is one of the leading humorists of the period. His banters with Yahya b. Khalid al-Barmaki, one of important vizier of the period, and his son Muhammad b. Yahya are quite famous and in this manner he achieved an important place among statesmen. Jummain, often uses word games, adult jokes, polemics with his friends, exaggeration in the nature of satire, some terms and concepts that have important connotations in religious culture, and he criticized the sensitivities, taboos, moral weaknesses etc. of the society he lives in. In fact, some phrases belonging to him were accepted by the literary circles and entered the literature. Undoubtedly, the most important jokes that made the name Abul’Haris Jummain, famous are within the scope of food literature, and in this respect, it is accepted as the undisputed authority of the Abbasid era in terms of taste.It is observed that Jummain, who has a highly developed language taste in the field of literature as well as his taste in food and beverages, was asked questions about popular foods and dishes both in friendly assemblies and in various banquet environments, and he gave literary, humorous and artistic answers to them. In this study, it is aimed to create a short biography of Abul’Haris Jummain, one of the important figures of classical humor, to draw attention to the distinctive aspects of his humor, especially to introduce his narrations about food literature.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.