Türkçede kip ve zamanların nasıl ele alınacağı konusunun geçmişten buyana akademik çevrelerde sıkça tartışmalara konu olduğu görülmüştür. Her ne kadar bazı konularda yaygın olarak kabul gören kimi yaklaşımlar bulunduğu görülüyor olsa da bu tartışmaların Türkçede zamanların çeşitleri, kip ve kiplik kavramı, zaman-kip ilişkisi, zaman / anlam kayması gibi konularda yoğunlaştığı görülmektedir. Öte yandan ders kitaplarında ise bazı terimsel farklılıklar dışında uzun yıllardır kabul gören bir yaklaşımın varlığını devam ettirdiği görülmektedir. Bu çalışmada, kip ve zaman konusuyla ilgili bu tartışmalara dâhil olmaktan ziyade yazıldıkları dönemlerde yaygın kanaatle kendi alanlarında öncü olarak kabul edilen Türkçe dil bilgisi kitaplarında kip ve zaman konusunun ele alınış şeklinin geçmişten Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar uzanan süreçte nasıl ele alındığının gösterilmesi hedeflenmiştir. Zaman konusu bağlamında yapılan bu incelemeyle aynı zamanda bu dönemlerde genel olarak dil bilgisi anlayışında ne gibi değişiklikler meydana geldiğini göstermek de çalışmanın hedefleri arasındadır. Çalışmada ele alınan ilk eser, Anadolu sahasında yazılmış olduğu bilinen ilk Türkçe dil bilgisi kitabı olan Bergamalı Kadri’nin Müyessiretü’l-Ulûm adlı kitabıdır. Daha sonra incelenen eser ise Anadolu sahasında Müyessiretü’l-Ulûm’dan sonra yazılmış olduğu bilinen ilk dil bilgisi kitabı olan 1851 tarihli Ahmet Cevdet Paşa ve Fuat Paşa’ya ait Kavâ’id-i Osmaniyye adlı kitaptır. Bu kitap aynı zamanda tarihte okullarda okutulması için yazıldığı bilinen ilk Türkçe dil bilgisi kitabıdır. Çalışmada daha sonra incelenen eser ise Hüseyin Cahit Yalçın’ın kaleme aldığı 1908 tarihli Türkçe Sarf ve Nahiv adlı kitaptır. Birçok araştırmacıya göre Türk dil bilgisi yazımı tarihi açısından önemli bir aşama olarak kabul edilen eser, Fransız gramerciliği anlayışının etkilerini taşımakta olup Türk gramerciliğinde Batı etkisinin giderek artacak olan etkisinin habercisidir. Çalışmada incelenen bir diğer eser ise Ahmet Rasim’in 1924 basım tarihli Yeni Sarf Dersleri adlı kitabıdır. Bu kitap yazıldığı tarihten yeni harflerin kabulüne kadar olan dönemde okullarda ders kitabı olarak okutulmuştur. Çalışmada son olarak incelenen eser ise Türkçenin ilk modern grameri olarak nitelendirilebilecek olan Tahsin Banguoğlu’nun Maarif Vekâleti için hazırlamış olduğu bir anket ve kılavuz olma niteliği taşıyan 1940 tarihli Ana Hatlarile Türk Grameri adlı kitaptır.

It has been seen that how to approach to modality and tenses in Turkish language has been the subject of frequent discussions among linguists since the past. Although it is seen that there are some widely accepted approaches on some issues, it is seen that these discussions are concentrated on the types of tenses in Turkish, the concept of modality, tense-modalty relationship, tense/meaning shift. On the other hand, it is seen that an approach that has been accepted for many years continues in the textbooks, except for some terminological differences. In this study, it is aimed to show how the approaching of modals and tenses in Turkish grammar books, which were widely accepted as pioneers in their fields, from the past to the first years of the Republic, rather than being involved in these discussions on the modals and tenses. It is also among the purpose of this study, made in the context of modals and tenses, shows what kind of changes occurred in the understanding of grammar in general during these periods. The first work discussed in the study is the book Müyessiretü'l-Ulûm by Bergamalı Kadri, which is the first Turkish grammar book known to have been written in the Anatolian field. The work examined later is Kavâ'id-i Osmaniyye, written by Ahmet Cevdet Pasha and Fuat Pasha, dated 1851, which is the first grammar book known to have been written after Müyessiretü'l-Ulûm in the Anatolian field. This book is also the first Turkish grammar book known to have been written to be taught in schools. The work examined later in the study is the book Türkçe Sarf ve Nahiv written by Hüseyin Cahit Yalçın dated 1908. According to many researchers, the work, which is accepted as an important stage in the history of Turkish grammar writing, carries the effects of the French grammar understanding and is the harbinger of the increasing influence of the Western influence in Turkish grammar. Another book examined in the study is Ahmet Rasim's Yeni Sarf Dersleri published in 1924. This book was used as a textbook in schools from the date it was written until the adoption of the new Turkish alphabet. The last work examined in the study is the book titled Ana Hatlarile Türkçe Gramer, dated 1940, which is a survey and guide prepared by Tahsin Banguoğlu for the Ministry of Education, which can be described as the first modern grammar of Turkish.