Karslı Divan Şâiri Hâcibî’nin Şerh Ettiği Bazı Eserlerde Kullanılan Yerel Kelimeler Üzerine Bir Değerlendirme

Author:

Number of pages:
425-439
Language:
Türkçe
Year-Number:
2022-Volume 17 Issue 2

Osmanlı devletinin siyasî, kültürel ve ekonomik gelişimine paralel olarak usta şair ve yazarlar vasıtasıyla gelişme gösteren divan edebiyatı 19. yüzyılın ortalarına kadar varlığını sürdürmüştür.13. yüzyıldan itibaren birçok şair ve yazar bu edebiyat geleneğine bağlı eserler vücuda getirmiştir. Bunlardan biri de Kars‘ta yetişen divan şairi Hâcibî’dir. Hâcibî, manzum ve mensur  birçok eser kaleme almıştır. Bunlardan bir kısmı  şerh ve   tercüme yoluyla meydana getirilmiş eserlerdir.   Bu çalışmada Hâcibî‘nin şerh ettiği Molla Camî‘nin Şerh-i Yûsuf u Zelîhâ, Şerh-i Lüccetü’l-Esrâr, Şerh-i Mütûn-ı Selâse isimli eserlerde geçen yerel kelimeler tarandı. Tespit edilen kelimelerin Kars ili ve çevresinde hâlâ varlığını devam ettirip ettirmediği Derleme Sözlüğü (DS) ve kaynak kişi (KK) esas alınarak ortaya konulmaya çalışıldı. İlgili kelimeler örnek cümlelerle tanıklandı. Toplam 63 yerel kelime tespit edildi. Bunlardan 41 tanesinin DS’de mevcut olduğu, 22 tanesinin de DS’de yer almadığı hâlde yörede hâlâ kullanıldığı KK tarafından onaylandı. Çalışmaya konu olan bu kelimelerden büyük bir çoğunluğunun hâla aynı anlam ve şekilde Kars‘da varlığını sürdürdüğü tespit edildi.  Sonuç olarak; Divan edebiyatı geleneğinde şair ve yazarların yerel kelimeleri kullanmış olması şehir kültürünün birçok alanda olduğu gibi edebî alanda da belirli bir düzeyde yerel kültürlerden beslenmekte olduğunu ortaya koymaktadır. Bu da Türk kültürünün katmanları arasında süregelen bir bağlantının daima var olduğunu göstermektedir.

Keywords


Divan literature, which was developed through master poets and writers in parallel with the political, cultural and economic development of the Ottoman state, existed until the middle of the19th century. Since 13th century, many poets and writers have created works related to this literary tradition.One of them is the divan poetHâcibî, who grew up in Kars.Hâcibîhas written many works in verse and prose. Some of them are works created through commentary and translation. In this study, the local words mentioned in the works of Şerh-i Yûsuf u Zelîhâ, Şerh-i Lüccetü’l-Esrâr, Şerh-i Mütûn-ı Selâse written by Hâcibî were examined.It was tried to determine whether the detected words still exist in and around Kars province based on the Compilation Dictionary (CD) and the source person (SP). The relevant words were examined with sample sentences. A total of 63 local words were identified.It has been confirmed bySP that 41 of them are available on the CD, although 22 of them are not included in the CD, they are still in use in the region.It was found that a large majority of these words, which are the subject of the study, still exist in Kars in the same meaning and manner.As a result, the fact that poets and writers have used local words in the tradition of Divan literature shows that city culture, as in many areas, is fed by local cultures at a certain level in the literary field.This shows that there is always an ongoing connection between the layers of Turkish culture.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 420
Number of downloads 564

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.