Kânûnî Dönemi Kânûnnâmelerine Bir Örnek: Âsafnâme (İnceleme-Metin)

Author:

Number of pages:
1323-1347
Language:
Türkçe
Year-Number:
2021-Volume 16 Issue 2

Osmanlı Türkçesi, Batı Türkçesinin 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar varlığını sürdüren dönemidir. Bu dönemde edebî metinlerin yanı sıra edebî kaygıdan uzak metinler de kaleme alınmıştır. Osmanlı Devleti döneminde, padişahların din, devlet ve sosyal konularda toplumun karşılaştığı problemlere çözüm üretmek amacıyla ortaya koydukları hüküm, emir ve yasaklarına kânûnnâme denir. Hem Osmanlı tarihi ve hukuk sistemi hem de Türkçenin tarihsel söz varlığı bakımından oldukça zengin kaynaklar olan kânûnnâmeler edebî kaygı duyulmaksızın kaleme alınmış metinlerdir. Çalışmada padişahlar içerisinde en fazla kanun hazırlatan ve dolayısıyla Kânûnî unvanına sahip olan Kânûnî Sultân Süleymân döneminde, Lütfi Paşa tarafından yazılmış Âsafnâme incelenecektir. Kânûnî döneminde sadrazamlık yapmış olan Lütfi Paşa devlet adamı olmasının yanında ortaya koyduğu eserler ile de bir müelliftir. Lütfi Paşa’nın devlet teşkilatını karışık bulması ve kânûnların eski dönemlerden farklı uygulanması sebebiyle kendisinden sonrakilere tecrübesini anlattığı Âsafnâme dil özellikleriyle daha önce ele alınmamıştır. Dil incelemeleri açısından edebî eserler dışında farklı amaçlarla yazılmış olan eserlerin de taranması ve incelenmesi gerektiğinin düşünülmesi, yapılacak olan farklı çalışmalara kaynaklık etmesi ve saray dilinin ne şekilde teşekkül ettiğinin gösterilmesi dikkate alınarak eser üzerinde özgün bir çalışma yapılabileceği düşünülmüş ve çalışmanın konusu belirlenmiştir. Söz konusu eserin İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY. No: 786’da kayıtlı olan nüshasındaki Arap harfli metinler, Ahmet Akgündüz’ün Osmanlı Kânûnnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri “Kânûnî Devri Kânûnnâmeleri, 1. Kısım Merkezî Ve Umumî Kânûnnâmeler” (4. Kitap) adlı eserinden hareketle okunarak transkripsiyon işaretleri ile yazıya geçirilmiştir. Yazıya geçirilirken Ahmet Akgündüz’ün okumaları esas alınmış ve çalışmanın metinleri oluşturulduktan sonra eserin ses ve şekil bilgisi incelemeleri yapılmıştır.

Keywords


Ottoman Turkish is the period of Western Turkish that existed from the 16th to the 20th century. In this period besides literary texts, texts that were far from literary concern were written. In the period of Ottoman Empire, the rulings, orders and prohibitions put forward by the sultans in order to find solutions to the problems faced by the society in religion, state and social issues are called code. Codes, which are very rich sources in terms of both Ottoman history and legal system and the historical vocabulary of Turkish, are texts written without any literary concern. In the study, the Âsafnâme written by Lütfi Pasha during the period of Kânûnî, who prepared the most laws among the sultans and therefore had the title of Kânûnî, will be examined. Lütfi Pasha, who was the grand vizier during the period of Kânûnî, is not only a statesman with his works, but also a writer. Âsafnâme, in which he told his experience to others after him due to the fact that Lütfi Pasha found the state organization complicated and the laws were applied differently from the previous periods has not previously been addressed with language features. In terms of language studies, considering that works written for different purposes other than literary works should be scanned and examined and it is a source for different studies to be carried out and how the palace language is formed and thus it was thought that an original study could be done on the work and the subject of the study was determined. The work in question, the texts with Arabic letters in the copy registered in Istanbul University Library TY.No: 786 will written with transcription signs by reading based on Ahmet Akgündüz's work titled Osmanlı Kânûnnâmeleri ve Hukukî Tahlilleri “Kânûnî Devri Kânûnnâmeleri, 1. Kısım Merkezî Ve Umumî Kânûnnâmeler” (4th book). While writing it down, Ahmet Akgündüz's readings will be taken as basis, and after the texts of the study are composed, the phonetic and morphological information of the work will be examined.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 517
Number of downloads 564

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.