Bosna-Hersek’in Zenica-Doboj Kantonuna bağlı Visoko şehri, “Şeyhler Şehri’’ olarak anılmaktadır. Bölgedeki şeyhlerin sayılarının fazla olması, tekkelerin geniş bir kitleyi etki alanına aldığını göstermektedir. Belli dönemlerde kapatılan bu tekkeler yine de geleneklerinden ödün vermeyerek işlevlerini farklı yöntemlerle devam ettirmişlerdir. Bunun sonucu olarak tekkeler ve şeyhler bölge halkı açısından her zaman önem arz etmiştir. Bu çalışmada, mutasavvıf hattat Hüseyin Zilko Efendi’nin tertip ettiği, Visoko’daki Nakşibendi tarikatına mensup tekkelerin zikirlerinde okunan ilahi cöngünün tanıtımı yapılmıştır. Çalışmanın ilk kısmında Visoko şehrinden ve tasavvuf geleneğine bağlı olarak Zilko Efendi’nin cöngü tertip etmesine vesile olan mürşidi, Şeyh Hafız Mustafa Efendi Mujič’in hayatından kısaca bahsedilmiştir. Ardından Hüseyin Zilko Efendi’nin hayatı, cöngün okunduğu “Nakşibendi Zaviyesi” cöngün muhteva ve şekil özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın son kısmında ise, mezkûr cönkte yer alan ve çoğu Türkçe telif edilmiş olan seksen iki ilahi; nazım şekilleri, vezin-kafiye-redif, dil ve üslup özellikleri bakımından kısaca ele alınmıştır. Cönkle ilgili bilgiler, alan çalışması kapsamında Zilko Efendi ve yakınındaki kaynak kişilerle “Yönlendirilmiş Görüşme ve Gözlem Tekniği” ile yapılan röportajlardan edinilen bilgilere göre şekillenmiştir. Çalışmada yönlendirilmiş görüşme tekniği, 2014-2015 yılları arasında kullanıldığı için etik kurul onayı gerekmemektedir. Bu çalışmada, Hattat Zilko Efendi’nin tertip ettiği cöngün ve Visoko’daki tekke-tasavvuf geleneğinin tanıtımı amaçlanmıştır. Manzumeler, zor zamanlarda insanlara manevi açıdan destek olmakla birlikte; nesilden nesile sözlü-yazılı kültür mirasının ve tasavvufi öğütler içermesi bakımından da tekke-tasavvuf geleneğinin aktarımını sağlamıştır.
City of Visoko, which is in the canton of Zenica-Doboj, Bosnia and Herzegovina, is known as “the city of Sheiks”. The considerable high number of sheikhs in the region shows that the lodges take hold of a large mass. These lodges, prohibited at some periods, achieved continuation of their existence in different ways even without sacrificing traditions. As a consequence, lodges and Sheiks have been important for the local community. In this study, the introduction of ilahi (chant) journal of mystic, calligrapher Hüseyin Zilko Efendi that is read at dhikrs of lodges belonging to Naqshbandi cult in Visoko has been introduced. At the first part of study, the life of Sheikh Hafiz Mustafa Efendi Mujič, the Murshid who leads Zilko Efendi to write the journal depending on the tradition of Sufism, is briefly mentioned. Afterwards, information is provided about life of Hüseyin Zilko Efendi , Naqshbandi cult and also details provided for the forms and content of the journals of mystic. At the last part of study, eighthy two chants in the above mentioned journal, most of which are being compiled in Turkish, are discussed in recognition of verse ways, rhytmn-rhyme-repeated voice, language and tone. The information about journal is detailed and provided as a result of the interviews performed with Zilko Efendi and source people near him according to the directed review and survey technique’ within the scope of field survey study. Ethics committee approval is not required as the guided interview technique was used between 2014 and 2015 in the study. The purpose of the study is to introduce the chant journal of Calligrapher Zilko Efendi and lodge-sufism tradition in the Visoko. These poems have been morally supportive to the people during difficult times, also these poems have been provided handing over the lodge-sufism tradition from generation to generation as these poems contain verbal and written cultural heritages and sufistic lectures.
By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.