Hakas Türklerine Ait Kahramanlık Destanlarında Renk Sembolizmi I: Ak / Beyaz

Author:

Number of pages:
485-513
Language:
Türkçe
Year-Number:
2021-Volume 16 Issue 1

Mitolojilerde renk sembolizmi, önemli ve ilgi çekici bir konudur. Renklerin mitolojik metinlerdeki kullanımları incelendiğinde birçok metinde rastlantısal olmayan renk seçimlerinin yapıldığı fark edilmiştir. Türk mitolojisinin ve Şamanizminin renkler konusunda önemli örneklerine sahip olan Hakas destanlarının da rastlantısal olmayan renk seçimleri açısından incelenmesi için yapılan bu çalışmada amaç, Hakas Türklerine ait kahramanlık destanlarında ak/beyaz rengin gizli anlamlarını, taşıdığı mesajları ve sembolik değerini tespit edebilmektir. Makale beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde (birinci bölüm) renk terimi açıklanmış ve insanoğlunun rengi kullanmaya başlamasından bilim dünyasının renk ile ilgili çalışmalarına ve tespitlerine kadar olan kısım, bu bölümde verilmiştir. İkinci bölüm, Türk kültür tarihinde renk sembolizminden bahsetmektedir. Üçüncü bölümde, Türk mitolojisinde ve Şamanizminde ak/beyaz renk konusu işlenmiştir. Dördüncü bölümde ise Türkiye Türkçesine aktarılarak yayımlanan Ah Çibek Arığ, Altın Arığ, Altın Çüs, Altın Taycı, Ay Huucın, Han Mirgen, Han Orba, Huban Arığ, Kara Kuzgun ve Öcen Beg adlı kahramanlık destanlarında ak/beyaz rengin kullanımı incelenmiştir ve bu destanlardaki uygun örnekler tespit edilmiştir. Tespit aşamasında Hakas Türklerinin alıptığ nımah adını verdikleri kahramanlık destanlarında anlatılan coğrafi şekiller, destan kahramanlarının yurtları, kahramanlara ait eşyalar, destanlardaki canlı ve cansız varlıklar renk sembolizmi açısından ele alınmıştır. Sonuç bölümünde (beşinci bölüm), dördüncü bölümdeki sembollerden hareketle Hakas kahramanlık destanlarında ak/beyaz renk hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Renk bir örtü olarak düşünülürse Hakas Türklerine ait kahramanlık destanlarında bu örtünün, tanrısal olana işaret etmek amacıyla kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords


Symbolism of colour in mythologies is of an important and attractive issue. Upon the review of the uses of colours in mythological texts, it was found that non-coincidental colour selections were made in many texts. The Khakas epics have significant examples of Turkish mythology and shamanism in terms of colors. The aim of this study is to examine the epics of Khakas Turks in terms of non-coincidental color choices and to determine the hidden meanings, messages and symbolic value of white color in these epics. The article was made up of five parts. In the introduction part (first part), the term of color was explained and the part starting from the time when humanity began using colors, up to the time of scientific works regarding color was given. In the second part, color symbolism was mentioned in Turkish culture of color. In the second part, colour symbolism was mentioned in Turkish culture of colour. In the third part, the colour of white in Turkish mythology and Turkish Shamanism was discussed. In the fourth part, the use of white colour in the heroic sagas of Ah Çibek Arığ, Altın Arığ, Altın Çüs, Altın Taycı, Ay Huucın, Han Mirgen, Han Orba, Huban Arığ, Kara Kuzgun and Öcen Beg that were translated into Turkey’s Turkish dialect was investigated and suitable examples in these epics were determined. The geographical shapes, the yurts of the epic heroes, the belongings of the heroes, living and non-living beings were investigated in terms of colour symbolism. In the conclusion part (fifth part), depending on the symbols discussed in the fourth part, evaluations were made over white colour in Khakas heroic sagas. Considering colour as a cloth, it was thought that this cloth was used to indicate what was divine in heroic sagas belonging to Khakas Turks.

Keywords

Article Statistics

Number of reads 825
Number of downloads 688

Share

Turkish Studies - Language and Literature
E-Mail Subscription

By subscribing to E-Newsletter, you can get the latest news to your e-mail.