Bu makale öncelikli olarak ad bilimsel bir çalışmadır. Ad bilimsel yöntemlere göre hastalık adlarının Eski Türkçedeki şekilleriyle günümüz Türkiye Türkçesindeki şekilleri karşılaştırılacak, bunların sınıflandırılması ve yansımaları bu çalışmayla gözler önüne serilecektir. Ayrıca ek olarak hastalıkla ilgili eylemlerin durumu da ele alınacaktır. 2020 Mart ayında dünya çapına yayılan salgın hastalık döneminde hastalıkla ilgili kavramlar hayatımızın ortasına oturuverdi. Pandemi, korona, karantina, virüs, enfeksiyon, bulaşıcı hastalık gibi kavramlar çok sık kullanıldı. Hastalık terimlerinin çokça kullanılması Türk dilinde hastalık ile ilgili ifadeler üzerine düşünemizi sağladı. Türk dilinin yedinci ve on üçüncü yüzyıllar arasındaki dönemine Eski Türkçe adı verilmektedir. Bu dönem de kendi içerisinde Köktürk, Uygur ve Karahanlı olmak üzere üç ayrı alt döneme ayrılmaktadır.  Alfabe, din ve sözcük haznesi farklılıkları olsa da ses, şekil ve cümle yapısı olarak büyük benzerliklerin bulunması bu tarihi lehçeleri Eski Türkçe adı altında bir dönemde sınıflandırmayı gerektirmektedir. Eski Türkçe döneminde dikilen Köktürk yazıtlarında hastalık ile ilgili ifadelere rastlanmazken Uygur ve Karahanlı Türkçeleri metinlerinde çok sayıda kavram tespit edilmiştir. Hastalık ile ilgili kullanılan ad ve eylemler ad bilimi yöntemine ve hastalık türlerine göre sınıflandırılmıştır. Türk dilinin yazıyla tâkip edilebilen en eski dönemlerinde özellikle Uygur Türkçesi ve sonrasında kullanılan hastalıkla ilgili bazı sözcük ve kavramların gerek Türkiye Türkçesi ağızlarında gerekse Türkiye Türkçesi ölçünlü dilinde hâlâ kullanılması, dilde ve kültürde devamlılığın göstergesi olduğu gibi Türkçenin eski döneminde hastalıkla ilgili bu ifadelerin yer alması geçmişte kavramlaştırma gücünün varlığını göstermektedir, aynı zamanda günümüzde de yabancı kaynaklı sözcük ve kavramların yerine Türkçe kökenlilerin türetilebileceğinin de göstergesidir.

This article is primarily a onomastics study. By the onomastics method to forms disease names will be compared with the forms in Old Turkish to Turkey Turkish, their classification and reflections will be revealed with this study. In addition, the status of actions related to the disease will be discussed. During the epidemic that spread around the world in March 2020, the concepts about the disease were in the middle of our lives. Concepts such as pandemic, corona, quarantine, virus, infection, infectious disease were used frequently. The extensive use of disease terms enabled us to reflect on the expressions related to the disease in the Turkish language. The period of the Turkish language between the seventh and thirteenth centuries is called Old Turkish. This period is divided into three sub-periods as Köktürk, Uygur and Karahanlı. Although there are differences in alphabet, religion and vocabulary, the existence of great similarities in terms of sound, form and sentence structure necessitates classifying these historical dialects under the name of Old Turkish in a period. While no statements about the disease were found in the Köktürk inscriptions erected in the Old Turkish period, many concepts were identified in the Uygur and Karahanlı Turkish texts. The names and actions used for the disease are classified according to the method of onomatous and disease types. The oldest era in particular Uighur Turkish and need some words and concepts associated with the disease used after in Turkey Turkish dialects and Turkey used still in Turkish, formal language that can be writing follow-up of the Turkish language, language and culture in continuity as indicators of Turkish former period related to the disease on conceptualization of the past take place in these statements At the same time, it is an indication that Turkish origin can be derived from foreign words and concepts today.