İlk örnek, özgün model, ilk tip gibi anlamlara gelen arketip, kültürleri oluşturan yapı taşları gibidir. Arketipler bir araya gelerek yeni kavramlar oluşturur ve bilince mitler, rüyalar, hikâyelerdeki semboller yoluyla gelirler. Analitik psikolojinin kurucusu olan Jung’a göre insanlarda bilinç, bireysel bilinçdışı ve kolektif bilinçdışı mevcuttur. Kolektif bilinçdışında İnsanların soyaçekim yoluyla atalarından getirdiği ve farkında olmadan taşıya geldiği destan, masal gibi kültürel olgular da bulunmaktadır. Toplumların ürettiği kültürel ürünlerden biri de halk hikâyeleridir. Sohbet ortamlarında hikâyeci âşık denilen anlatıcılar tarafından aktarılmıştır. Zamanla yazıya geçirilmiş hikâyeler bireysel ürünler gibi görünseler de yaratıcısı aslında halktır. Hikâye gerçekçiliğe olan eğilimiyle destan, masal gibi içerisinde olağanüstülüğü çokça barındıran türlerden ayrılmaktadır. Bu anlamda hikâyedeki olağanüstülük ihtiyar adam arketipi olarak ortaya çıkar. Bu arketipin işlevi; elma vererek çocuk sahibi olmak ve kahramanın rüyasında aşık olmasını ve aşıklık kazanmasını sağlama; zor durumlarda kahramana yardım etmek gibi sınırlı sayıdadır. Konuları bakımından aşk ve kahramanlık hikâyeleri olarak ikiye ayrılır. Aşk konusunu işleyenlerden biri de Hurşit ile Mahmihri hikâyesidir. Çalışmada amaç, Hurşit ile Mahmihri hikâyesinde yer alan arketiplerin çıkarılmasıdır. Yöntem olarak metin merkezli halkbilim kuramlarından “Psikoanalitik Halkbilim Kuramı” kullanılmıştır. İncelenen hikâyede C. Gustav Jung’un bireysel bilinçdışı ve kolektif bilinçdışında yer alan ihtiyar adam, anima, bireysellik, persona, gölge ve ben arketipleri olduğu tespit edilmiştir.

Archetype, which means first example, genuine model, first type; is like the structres that forms cultures. Archetypes creat new notion by gathering and they come to the conscious via myths, dreams and symbols in folktales. According to Jung who is the founder of analytic psychology, humans have the conscious, the personal unconscious and the collective unconscious. In the collective unconscious, there are culturel phenomenons which has brought from their fathers by atavism unwittingly beared by the people, like saga and tale. One of the culturel products which produced by the societies is folktales. It’s been transferred by the storyteller minstrel in the chat environment. Even though the stroies which were transferred to the writing look like the individual products, the creator is the society. Story separates from the types likesaga and tale which includes preternaturalnes. The preternaturalnes makes up as the old man archetype in the story. The function of this archetype is limited like; having a baby by giving an apple, providing to be a minstrel and falling love iin the dream and helping hero in the times of trouble. It’s splited up in recognition of the topics as love and epic stories. One of the story which treats the love topic is Hursit and Mahmihri. The goal of the work is to determine to archetypes in Hursit and Mahmihri. As the method, “Psychoanalytic Folklore Theory” which is one of the text-based folklore theoy is used. In the story examined, C. Gustav Jung’s; old man, anima, individuality, persona, shadow and me archetypes in the personal unconscious and collective unconscious were detected.