İnsanoğlunun kendisi ile ilgili düşünmesi, değerlendirmeler yapması, çıkarımlarda bulunması ve neticesinde kendisini takdir etmesi, beğenmesi, eleştirmesi insan olmanın temel gereksinimlerinden birisidir. Duygu dünyası sıradan bir insana göre çok daha zengin ve yoğun olan şairin bu gereksinimi daha derinden hissetmesi olağandır. Şairlerin kendileri ile ilgili bu tahlillerinin tezahürlerini eserlerinde görmek mümkündür. Divan şiirlerinde bu tezahürleri tespit etmek diğer dönem şiirlerine göre daha kolaydır. Çünkü özellikle “fahriye” yapmaya gelenek tarafından imkân verilmesi ve hatta teşvik edilmesi, şairlerin kendileri ile ilgili çekincesiz olarak övünmelerine olanak sağlamıştır. Divan şiirinde geleneğin teşvik ettiği fahriyenin yönü yine gelenek tarafından şekillendirilmiştir ki o da şairin, kalemi, nazmı, nesri, yeteneği ile ilgili olmasıdır. Genellikle Divan şiirinde, fahredilen konu başlıkları bunlar olsa da daha kişisel övünme sebeplerine de rastlamak mümkündür. Fahriyeye nispeten daha az örneği olsa da tam aksi yani şairin tevazu göstermesi de Divan şiir geleneğinde karşılaşılabilen bir durumdur. Çalışmada 17. yüzyıl Divan şiirinin önemli temsilcilerinden biri olan Şeyhülislâm Yahyâ divanı ele alınmıştır. Şairin, divanındaki fahriye ve tevazu beyitleri incelenmiş ve neticesinde hem tevazu hem de fahriye beyitlerinin çokça örneği olduğu görülmüştür. Bu örneklerde dikkat çeken bir diğer mevzu ise gerek fahriye gerekse tevazu beyitlerinin çeşitli anlam birliktelikleri oluşturdukları yani belirli bağlamlarda kullanıldıkları tespit edilmiştir. Bu anlam birliktelikleri tasnif edilip örnek beyitleriyle birlikte değerlendirilmeye çalışılmıştır.

It is one of the basic needs of mankind that think about himself, make evaluations, make inferences and as a result appreciate, like and criticize himself. It is usual for the poet this need, because his world of emotion is much richer and more intense than an ordinary person. It is possible to see the poets’ manifestations of these analyzes about themselves in their works. It is easier to identify these manifestations in Divan poems than other period poems. Because especially it is allowed and even encouraged by tradition to make ‘ fahriye, poets have been able to boast about themselves without hesitation.In Divan poetry, the aspect of the fahriye encouraged by the tradition is shaped by the tradition, which is related to the poet’s pencil, verse, prose and talent. Although these topics are generally mentioned in Divan poetry, it is possible to come across more personal boasting reasons. Although there are relatively few samples vice versa fahriye, the opposite of the poet’s humility is a situation that can be encountered in Divan poetry. In this study, one of the important representatives of 17th Century Divan Poetry, Şeyhülislam Yahya Divan is discussed. Fahriye and humility couplets were studied in the poet’s Divan and as a result both humility and fahriye couplets were seen in many samples. Another subject that attracts attention in these samples is that both fahriye and humility couplets form various associations of meaning, I mean they are used in specific contexts. These meaning associations are classified and evaluated with sample couplets.