Metin sözcük, cümle ve paragrafların anlamlı ve mantıklı bir biçimde bir araya getirilmesiyle oluşan, bildirişim işlevini karşılayan sözlü ya da yazılı dil ürünleridir. Metni diğer dil unsurlarından farklı kılan özellikle iletişimin temel birimi olmasıdır. İletişimin sağlıklı bir biçimde gerçekleşebilmesi ise metinlerin niteliğine ve kalitesine bağlıdır. Bu bağlamda metin olabilmenin yedi ölçütü olduğu kabul edilir. Metinsellik ölçütleri olarak bilinen bu ölçütler bağlaşıklık, bağdaşıklık, amaçlılık, bilgilendiricilik, kabul edilebilirlik, duruma uygunluk ve metinlerarasılık şeklinde sınıflandırılır ve bu ölçütlere metin dil bilim çözümlemelerinde sıklıkla başvurulur. ‘Bağlaşıklık’ ve ‘bağdaşıklık’ ölçütleri ise metin merkezli olan ve metnin ana yapısını ortaya koymada en sık başvurulan ölçütlerdir. Öyle ki bağlaşıklık metnin dilbilgisel bütünlüğü olan küçük yapı ile ilgiliyken, bağdaşıklık büyük yapıyla ilgili olup metnin anlamsal ve mantıksal uyumunu yansıtmaktadır. Sözlü ya da yazılı biçimde oluşturulmuş cümleler dizisinden paragraflara, şiirlerden öykülere değin bağlaşık ve bağdaşık bir niteliğe sahip her dil ürününü metin olarak değerlendirmek mümkündür. Yaşanmış ya da yaşanması mümkün olay veya durumların kısa ve yalın bir anlatımla ifade edildiği öyküler de metin türlerinden biridir. Öyküler, dilin estetik kullanım olanaklarını sergileyen, kendine özgü yapısı bulunan ve alıcıda edebiyat zevki oluşturan metinlerdir. Yalın bir kurguya ve kısa bir anlatıma sahip oldukları için bu metin türü aracılığıyla bireylerde edebiyat sevgisi oluşturmak ve etkili bir dil öğretimi gerçekleştirmek kolaylaşmaktadır. Metin dil bilim ise bunların algılanıp anlamlandırılması sürecinde çeşitli çözümleme yöntemleriyle yazar veya okura ipuçları sunmaktadır. Bu bakımdan bir metin türü olarak öykülerin de metin dil bilimsel yöntemler ışığında yukarıda bahsi geçen metinsellik ölçütlerini karşılaması, metin olabilmenin gereklerini yerine getirmesi gerekmektedir. Bu çalışma, Sait Faik Abasıyanık’ ın ‘’Son Kuşlar’’ adlı öykü kitabında yer alan Haritada Bir Nokta başlıklı öyküsünün metin dil bilimsel açıdan çözümlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Öykü çözümlenirken Aydın ve Torusdağ (2014)’ ın metnin temel unsurlarına yönelik oluşturdukları örnek modele bağlı kalınmıştır. Bu kapsamda metnin yüzey yapısındaki gönderimler, bağlaçlar, değiştirimler, eksiltiler, yinelemeler, koşutluklar, eş dizimsel örüntülemeler yardımıyla metnin derin yapısında yer alan anlamsal ve mantıksal bütünlüğe ulaşılmaya çalışılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde küçük yapı unsurları adı altında bağlaşıklık görünümleri tespit edilirken ikinci bölümde büyük yapı unsurları kapsamında bağdaşıklık görünümleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise metnin üst yapı unsurları bakımından görünümüne değinilmiştir.

Text is the linguistic outputs of verbal or written statements which are meeting the communication function while comprised of meaningfully and reasonably gathered sentences and paragraphs. Especially being the base unit of communication makes the text different from other linguistic elements. The healthily realization of communication depends on the quality and characteristic of texts. In this context, it is commonly accepted that there are seven standards of being a text. These standards, generally known as the criteria of textuality, are classified as cohesion, coherence, intentionality, informativity, acceptability, situationality, and intertextuality. They are frequently taken into consideration during text linguistic analyzes. The text-centered standards, “Cohesion” and “Coherence”, are the most utilized criteria for constituting the main form of text. While the concept of cohesion is related with small structure representing the grammatical integrity of text, the concept of coherence is related with the large structure representing the semantically and logically harmony of text. It is possible to evaluate every linguistic output, including cohesion and coherence characteristics such as from series of sentences to paragraphs, from poems to stories and novels which are formed either verbally or written, as a text. The stories that plainly and shortly narrate either true life experiences or the situations which have the possibility of coming true are also one of the text types. While the stories have their own features, they also exhibit the aesthetics use potentiality of language and arouse sense of literature on the reader. Since the stories have simple fiction and short narration, it becomes easier to develop literature love in individuals and actualize an effective teaching of language by benefiting from this text type. As for text linguistics, it gives clues to the writer or reader by various analysis methods during the process of perception and interpretation. In this regard, the stories, as a text type, are also required to meet the aforementioned textuality criteria and the necessities of being a text in the light of text linguistics methods. This study has been carried out in order to make the text linguistics analysis of a story which is titled “A Point On The Map (Haritada Bir Nokta)” and partaking in a story book named “The Last Birds (Son Kuşlar)” and written by Sait Faik Abasıyanık. During the analysis process of the story, the precedent pattern that was aimed at the main elements of text and was improved by Aydın and Torusdağ (2014) has been abided by. Within this scope, it is targeted to reach the semantic and logic integrity partaking in the deep structure of text by the help of anaphors, conjunctions, substitutions, ellipses, reiterations, parallelisms and collocation patterning on the surface structure. The study consists of three parts. While the cohesion aspects are determined under the name of small structure elements in the first part, the coherence aspects are examined under the name of large structure in the second part. The aspects of text are mentioned in terms of superstructure elements in the third part.